гэ́ты, ‑ага,
1. Паказвае на асобу ці прадмет, які знаходзіцца непасрэдна перад вачамі;
2. Паказвае на прадмет ці асобу, што вылучаюцца з ліку іншых.
3. Паказвае на які‑н. прадмет, асобу, пра якіх гаварылася нядаўна.
4.
5. Паказвае на вядомыя ўжо асобу ці прадмет.
6. Выражае эмацыянальныя адносіны да якой‑н. асобы ці прадмета.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
апа́сці, ападзе;
1. Асыпацца, адваліцца (пра лісце, кветкі і пад.).
2. Паменшыцца ў аб’ёме, спасці.
3. Апусціцца; упасці.
4. Асесці, накрыць сабою ўсю паверхню.
5.
6.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мой, майго́,
1. Які мае адносіны да мяне, належыць мне.
2. Які належыць мне па сваяцкіх, сяброўскіх і пад. адносінах.
3. Уласцівы мне; такі, як у мяне.
4. Той, пра каго ідзе размова (з пункту погляду аўтара).
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падхапі́ць, ‑хаплю, ‑хопіш, ‑хопіць;
1. Схапіўшы або абхапіўшы рукамі, падняць, падтрымаць.
2. Схапіць у
3. Рэзкім, паспешлівым рухам узяць, прыхапіць мімаходам з сабой.
4.
5. Прадоўжыць, падтрымаць пачатае другім.
6. Пачаць падпяваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стро́гі, ‑ая, ‑ае.
1. Вельмі патрабавальны.
2. Вельмі сур’ёзны, суровы, які не дапускае паблажак.
3. Які не дапускае ніякіх адхіленняў ад нормы, правіл.
4. Які не дапускае адхіленняў ад правіл паводзін, ад агульнапрынятых маральных норм.
5. Правільны, які адпавядае патрабаванням пэўнай нормы, класічнага стылю.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тып, ‑а і ‑у,
1. ‑у. Узор, мадэль, форма з істотнымі якаснымі прыкметамі, якім адпавядае пэўная група прадметаў, з’яў.
2. ‑у.
3. ‑у. Характэрны фізічны склад, знешні выгляд чалавека, звязаны з яго этнічнай прыналежнасцю.
4. ‑у. Катэгорыя людзей, аб’яднаных супольнасцю якіх‑н. характэрных унутраных рыс, якасцей, а таксама яркі прадстаўнік гэтай катэгорыі.
5. ‑а. Мастацкі вобраз, у якім абагульнены характэрныя рысы якой‑н. групы людзей, саслоўя, класа, эпохі.
6. ‑а. Асобны чалавек, індывідуум, які вылучаецца сярод іншых характэрнымі рысамі.
7. ‑а.
8. ‑у. Від, разнавіднасць чаго‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уба́чыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць;
1. і
2. Апынуўшыся дзе‑н., самому пабачыць што‑н.
3. У думках, мроях уявіць сабе каго‑, што‑н.
4. Паглядзеўшы на каго‑, што‑н., выявіць, заўважыць, адкрыць для сябе што‑н.
5. і
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ула́дзіць, ‑джу, ‑дзіш, ‑дзіць;
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шнур, ‑а́,
1. Тонкая вяровачка, звітая з некалькіх кручаных нітак ці некалькіх пасмаў.
2. У цесляроў — вяроўка, звычайна намазаная мелам або вугалем, для адбівання прамой лініі, разбіўкі, трасіроўкі і пад.
3. Электрычны провад, які складаецца з некалькіх ізаляваных жыл.
4. Чарада (птушак).
5. Вузкая палоска зямлі.
•••
[Ням. Schnur.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
але́ 1,
I.
1. Злучае процілеглыя члены сказа і сказы; па свайму значэнню адпавядае словам «а», «аднак», «наадварот».
2. Злучае члены сказа і сказы з узаемным выключэннем; па свайму значэнню адпавядае злучнікам «а», «аднак».
3. Злучае сказы, у адным з якіх выказваецца неадпаведнасць таму, аб чым гаворыцца ў другім сказе.
II.
1. Далучае сказы і члены сказа, якія развіваюць, дапаўняюць або паясняюць выказаную думку, паўтараючы пры гэтым адно з слоў папярэдняга сказа ці словазлучэння.
2. Далучае члены сказа і сказы, звязаныя паміж сабой часавай паслядоўнасцю (часта ў спалучэнні з прыслоўямі часу або словамі, якія абазначаюць час).
3. Ужываецца ў пачатку самастойных сказаў пры рэзкім пераходзе да новай думкі або новай тэмы выказвання; адпавядае злучніку «ды».
4. Выкарыстоўваецца ў мове адной асобы пры адказе самому сабе ці нязгодзе з самім сабою або на пачатку рэплікі пры адказе субяседніку.
III.
Акалічнасці, якія перашкаджаюць ажыццяўленню чаго‑н.
але́ 2,
1.
2.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)