мо́мант

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. мо́мант мо́манты
Р. мо́манту мо́мантаў
Д. мо́манту мо́мантам
В. мо́мант мо́манты
Т. мо́мантам мо́мантамі
М. мо́манце мо́мантах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

мо́мант, -у, М -нце, мн. -ы, -аў, м.

1. Міг, імгненне, вельмі кароткі прамежак часу, у які адбываецца што-н.

Забыцца на м.

2. Частка, элемент, асобны бок якой-н. з’явы.

Станоўчыя моманты працоўнай дзейнасці.

◊

У адзін момант — адразу ж, імгненна.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

мо́мант, -ту м., в разн. знач. моме́нт; (очень короткий промежуток времени — ещё) мгнове́ние ср.; миг;

урачы́сты м. — торже́ственный моме́нт;

зру́чны м. — удо́бный моме́нт;

м. сі́лы (іне́рцыі) — моме́нт си́лы (ине́рции);

наста́ў м. заці́шша — наступи́л моме́нт зати́шья;

адзі́н м. — одно́ мгнове́ние;

○ бягу́чы м. — теку́щий моме́нт;

магні́тны м. — магни́тный моме́нт;

◊ у адзі́н м. — в мгнове́ние о́ка, в одно́ мгнове́ние, в оди́н миг;

на м. — на мгнове́ние, на миг; на мину́тку;

у той жа м. — в тот же миг;

ні на м. — ни на миг

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

мо́мант, ‑у, М ‑нце, м.

1. Вельмі кароткі прамежак часу; імгненне, міг. На нейкі момант у пакоі запанавала цішыня. Шыловіч. Адзін момант — і першая лінія службы дзесяткамі зоркіх вачэй і чуткіх вушэй заблакіравала граніцу. Брыль. // чаго. Адрэзак часу, калі пачынаецца нейкае дзеянне, з’ява. Момант спаткання. Момант зацішша.

2. Пэўны прамежак часу, этап у гісторыі, развіцці чаго‑н., у жыцці каго‑н. Паэт [Колас] не прапусціў ніводнага больш-менш значнага моманту з жыцця і працы селяніна. Навуменка. Бывае, што нечакана светлы момант узнагароджвае чалавека за многія гады пакут. Кулакоўскі.

3. Частка, элемент, асобны бок якой‑н. з’явы. На мастацкіх палатках адлюстраваны моманты з працоўнай дзейнасці і адпачынку працоўных. «Беларусь».

4. Спец. Матэматычнае паняцце, якое адыгрывае значную ролю ў механіцы і тэорыі імавернасцей. Момант інерцыі. Момант сілы.

•••

Бягучы момант — сучасны, цяперашні момант.

Магнітны момант — асноўная велічныя, якая характарызуе магнітныя ўласцівасці рэчыва.

На момант — на імгненне; вельмі коратка.

У адзін момант — тое, што і у адзін міг (гл. міг).

[Лац. momentum.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

момант,

у філасофіі.

т. 10, с. 516

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

момант,

у тэорыі імавернасцей.

т. 10, с. 516

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

мо́мант м

1. Momént m -(e)s, -e, Áugenblick m -(e)s, -e;

у адзі́н мо́мант in éinem Áugenblick, im Nu, im Hánd¦umdrehen;

у гэ́ты мо́мант im Momént; gégenwärtig;

2. фіз Momént n -(e)s, -e;

мо́мант вярчэ́ння Dréhmoment n

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

мо́мант

(лац. momentum)

1) імгненне, міг, вельмі кароткі прамежак часу;

2) этап у развіцці чаго-н., у жыцці каго-н. (напр. бягучы м.);

3) асобны бок якой-н. з’явы (напр. дадатны м.).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

Момант, мо́мэнт ’імгненне, міг’, ’пэўны прамежак часу’, этап у гісторыі, развіцці, жыцці каго-, чаго-небудзь’ (ТС, Нас., Яруш., Шат.), мамэнт ’момант’ (Касп.; воран., Сл. ПЗБ), ’хутка, адразу’ (Сцяшк. Сл.), ст.-бел. моментъ ’момант’ (XVII ст.) запазычана са ст.-польск. moment ’тс’, якое з лац. mōmentum ’рухаючая сіла, штуршок’ (Булыка, Лекс. запазыч., 156; Кюнэ, Poln., 78) < movimentum < movere ’рухаць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

дыпольны момант

т. 6, с. 289

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)