Verbum

анлайнавы слоўнік

це́шыцца, ‑шуся, ‑шышся, ‑шыцца; незак.

1. кім-чым, з каго-чаго. Пацяшацца, забаўляцца. Доўга людзі цешыліся з цудаў, Што зрабіў быў Люцыян Таполя, Доўга з той батлейкі рагаталі. Танк. Чым бы дзіця ні цешылася, толькі б не плакала. Прымаўка.

2. кім-чым, з каго-чаго, без дап. і з дадан. сказам. Мець асалоду, задавальненне ад чаго‑н.; радавацца чаму‑н. Любіла Аксіння горача. Але нядоўга цешылася сваім шчасцем — няпоўных тры гады. Асіпенка. [Андрэй] цешыўся з Івана. Гэта быў не хлопец, а золата. Чарнышэвіч. Паміж альтанкай і сабачай будкай, пад разлапістым вязам, цешыўся ў лазовым крэсле-качалцы Радж, мой стрыечны брат. М. Ткачоў. [Гушка] цешыўся, што мае свайго каня. Чорны.

3. Мілавацца, радавацца. — Цалуюцца галубкі, цешацца, — усміхнулася Волька. Васілевіч. І цешыцца сэрца і цешацца вочы, Калі мы пабачым гурток дзе дзявочы. Броўка.

4. чым. Суцяшаць, абнадзейваць сябе. Праз некаторы час страляніна ад нас аддалілася, і мы пачалі цешыцца думкай, што цяпер выйдзем, напэўна выйдзем на свой маршрут. Няхай.

5. Злараднічаць. — Добрая лазня нашаму старшыньку! — ці то спачуваў, ці то цешыўся Карпечак. Аношкін. Я і не заўважыў, як тыя самыя хлопцы, якія некалі так цешыліся, калі Рыжы біў мяне на рынгу, цяпер на трэніроўках глядзелі на мяне з надзеяй, нават з нейкім страхам. Карпюк.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

glory

[ˈglɔri]

n., pl. -ries

1) сла́ва f.; вялі́кая пахвала́ й го́нар

2) пы́шнасьць f., хараство́ n., краса́ f.

3) німб -а m., арэо́л -у m., зьзя́ньне n.

v.i.

ганары́цца, ра́давацца

•

- go to glory

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

bezéigen

vt высок. пака́зваць, выяўля́ць, выка́зваць

Éhre ~ — зрабі́ць го́нар

Fréude ~ — ра́давацца, це́шыцца

(sich) паказа́ць сябе́

(якім-н.)

sich tápfer ~ — паказа́ць сябе́ храбрацо́м

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

glad

[glæd]

adj. gladder, gladdest

1) рады, задаво́лены

to be glad — це́шыцца; ра́давацца

I am glad to see you — Я ра́ды вас ба́чыць

2) ра́дасны, прые́мны

The glad news — прые́мная ве́стка

v.t., Archaic

це́шыць, ра́даваць

v.i.

це́шыцца, быць задаво́леным

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

erfréuen

vt ра́даваць

(sich)

(an D) ра́давацца (чаму-н.)

2) (G) карыста́цца, мець (аўтарытэ́т, рэпута́цыю)

sich éiner Belíеbtheit (G) ~ — карыста́цца папуля́рнасцю (у каго-н.)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

Fréude

f -, -n ра́дасць, весяло́сць, уце́ха

vor ~ — ад ра́дасці

séine hélle ~ háben (an D) — ра́давацца (чаму-н.), це́шыцца (з чаго-н.)

es ist éine wáhre ~! — слю́ца ра́дуецца!

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

торжествова́ть несов.

1. (праздновать) уст. святкава́ць;

торжествова́ть побе́ду святкава́ць перамо́гу;

2. (иметь успех, быть победителем над кем, над чем) перамага́ць (каго, што), браць верх (над кім, над чым), трыумфава́ць;

торжествова́ть над враго́м перамага́ць во́рага, браць верх над во́рагам;

3. (радоваться, ликовать) ра́давацца;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

crow

[kroʊ]

1) варо́на f.

2) лом -у m.

•

- as the crow flies

- crows

[kroʊ]

1) сьпеў пе́ўня, кукарэ́каньне n.

2) ра́дасны піск дзіця́ці

1) пяя́ць як пе́вень, кукарэ́каць

2) ра́дасна пішчэ́ць (пра дзіця́)

3) Figur. ра́давацца; трыюмфава́ць; хвалі́цца

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

Ра́дуніца ’дзень памінання продкаў’ (Скарбы; гом., Талстая, Полес.), радуніца: да абеда плачуць, а па абедзе скачуць (Сержп. Казкі), ра́дунішта (ра́дашна) нядзеля ’тыдзень пасля Вялікадня’ (Мат. Гом.), ра́данец ’тс’ ’радаўніца’ (КЭС), параўн. рус. ра́дуница ’тс’, радуни́ца ’Фаміны тыдзень’. Гл. радаўніца. Паводле Анікіна (Опыт, 261), названыя формы з’яўляюцца больш раннімі, чым формы са слядамі дыфтонга au, якім прыпісваецца балтыйскае паходжанне (Лаучутэ, Балтизмы, 127–129) і якія могуць адлюстроўваць збліжэнне з радавацца (гл.). На гэтай падставе нельга не пагадзіцца з Жураўлёвым (Язык и миф, 393), што з’ява можа мець дахрысціянскія вытокі і славянскія карані, параўн. балг. редуни́ца ’рад, шэраг’ (Сб. НУ, 38, 138), изре́ждам ’прычытаць, пералічаць’, редо́вна неде́ля ’другі тыдзень перад Сырапустным або трэці перад Вялікім постам’, редовна́ неде́ля ’тыдзень ад Мясаеда да Сырапустнага тыдня’ (узводзіцца да ред ’рад’, БЕР, 3, 201) і жытом. ра́довый дэнь ’радаўніца’ (Талстая, Полес., 205).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пляса́ць ’мігцець, ззяць, зіхацець (пра зоркі)’: пля́шуць, бле́шуть, бля́шуть (зоры) (ЛА, 2), небо зорка, зоры аж пляшуць (ТС), сюды ж плясава́ць ’скакаць (у танцы)’ (Жд. 2), ’танцаваць’ (Касп.). Рус. пляса́ть ’радавацца, танцаваць’, польск. pląsać ’танцаваць’, палаб. pľǫ́săt, чэш. plesati, славац. plešať, славен. plé̥sati ’танцаваць, весяліцца’, серб.-харв. плѐсати ’тс’, ’трыумфаваць’, балг. дыял. пле́ша. Прасл. *plęsati, роднаснае літ. plẽšti ’танцаваць, весяліцца, трыумфаваць’, plęšti ’шумець, бушаваць’, ст.-літ. pląšti ’шумець, шалясцець’ (Фасмер, 3, 291–292), аднак балтаславянскае паходжанне слова застаецца няясным (Бязлай, 3, 54). Скок (2, 681) выводзіць слав. лексему з прэтэрыта plęsā < і.-е. *plet‑ ’таптаць, працаваць нагамі’, гл. пляскаць, плоскі. Мяркуецца, што зыходнай магла быць аснова, прадстаўленая ў *pleskati, гл. пляскаць, у назалізаванай форме (Брукнер, 417; ESJSt, 11, 659), што адлюстроўвае старажытныя абрадавыя дзеянні (Куркіна, Славяноведение, 1996, 1, 7–14). Беларускія формы ў значэнні ’мігцець’ дэманструюць блізкасць да бліскаць (гл.), а ў значэнні ’танцаваць, скакаць’ — уплыў рус. плясать (Булахаў, Развіццё, 10). Сюды ж: плясу́н ’танцор’, плясу́ньня ’танцорка’ (Бяльк.), плясуха ’тс’ (Нар. Гом.) і ’сыракваша’ (рэч., Мат. Гом.), апошняе, магчыма, звязана з семантыкай балтыйскіх дзеясловаў.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)