шэ́раг, ‑а,
1. Сукупнасць аднародных прадметаў, размешчаных адно за другім, у адну лінію.
2. Сукупнасць чаго‑н., што ідзе адно за другім у пэўным парадку.
3. Пэўная, звычайна невялікая колькасць чаго‑н.
4. Сукупнасць людзей, аб’яднаных якімі‑н. адносінамі, ідэямі, якой‑н. арганізацыяй.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тот
1.
с того́ вре́мени з таго́ ча́су;
тем вре́менем тым ча́сам;
по ту сто́рону па той бок;
в тот же день таго́ ж дня;
он тепе́рь не тот ён цяпе́р не той;
2. / то
то бы́ло вчера́, а э́то сего́дня то́е было́ ўчо́ра, а гэ́та сёння;
то был мой това́рищ гэ́та быў мой тава́рыш;
то бы́ли взро́слые, а э́то де́ти там былі́ даро́слыя, а гэ́та дзе́ці;
то ве́тер шуме́л, а э́то во́лки во́ют тады́ ве́цер шуме́ў, а гэ́та ваўкі́ вы́юць;
3. а) в составе сложных союзов;
в то вре́мя как у той час як, тым ча́сам як;
с тех пор как з таго́ ча́су як, з той пары́ як;
по́сле того́ как пасля́ таго́ як;
пе́ред тем как пе́рад тым як;
всле́дствие того́ что у вы́ніку таго́ што;
для того́ что́бы для таго́ каб;
до того́ что да таго́ што;
с тем что́бы з тым каб;
несмотря́ на то что нягле́дзячы на то́е што; б) в составе словосочетаний, связывающих части высказывания;
вме́сте с тем ра́зам з тым;
пе́ред тем пе́рад тым;
к тому́ же апро́ч (апрача́) таго́;
кро́ме того́ апро́ч (апрача́) таго́;
сверх того́ звыш таго́;
со всем тем з усі́м тым;
при всём том пры ўсім тым;
ме́жду тем між тым;
тем са́мым тым са́мым;
◊
не без того́ не без таго́;
и без того́ і без таго́;
не то, чтоб… не то́е, каб…;
де́ло в том спра́ва ў тым;
тем лу́чше тым лепш;
тем бо́лее тым больш;
тем вре́менем тым ча́сам;
тем не ме́нее тым не менш;
как бы то ни́ было як бы там ні было́;
того́ и гляди́ так і глядзі́ (чака́й);
и тому́ подо́бное (сокращённо и т. п.) і да таго́ падо́бнае (сокращённо і да т. п.);
тому́ наза́д таму́;
тому́ (бу́дет) три го́да, как… таму́ бу́дзе тры гады́, як…;
тот или ино́й (друго́й) той ці і́ншы;
на тот свет на той свет;
(да) и то сказа́ть ды і сапраўды́;
то да сё то́е ды сёе;
ни с того́ ни с сего́ без дай прычы́ны;
ни то ни сё ні то́е ні сёе, ні вы́плюнуць ні праглыну́ць;
нет того́, что́бы… няма́ таго́, каб…;
Федо́т, да не тот той, ды не той; Са́ўка, ды не ў
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
БЕЛАРУ́СКІЯ НАРО́ДНЫЯ СТРА́ВЫ,
традыцыйныя стравы, якія здаўна гатаваліся ў большасці
Г.Ф.Вештарт.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
БЮРАКРА́ТЫЯ
(
іерархічная арганізацыя, якая ў сваёй дзейнасці падпарадкоўваецца пэўным правілам, абапіраецца на вызначаныя ў кантракце адносіны службовай залежнасці паміж кіраўніком і падначаленымі і персанал якой атрымлівае сталае грашовае ўзнагароджанне. Тэрмін «бюракратыя» ўзнік у 18
Пачатак сучаснай бюракратыі паклалі змены, што адбыліся ў сярэдневяковай Еўропе, і найперш узнікненне абсалютных манархій. Яе фарміраванню папярэднічалі працяглыя па часе працэсы: спецыялізацыя
Літ.:
Weber M. The theory of social and economic organization. London;
New York, 1947;
Bureaucracy as a social problem. Greenwich (Conn.), 1983;
Bürokratie als Schicksal? Opladen, 1985.
Н.К.Мазоўка.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ЛА́ГЕРЫ СМЕ́РЦІ,
спецыяльныя месцы, якія ствараліся гітлераўцамі на акупіраваных тэрыторыях у 2-ю
Літ.:
Нямецка-фашысцкі генацыд на Беларусі (1941—1944).
У.С.Пасэ.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
лік 1, ‑у,
1. Паняцце колькасці, велічыня, пры дапамозе якой праводзіцца лічэнне.
2.
3. Колькасць каго‑, чаго‑н.
4. Састаў, рад вядомай колькасці каго‑, чаго‑н.
5. Вынікі гульні, выражаныя ў лічбах.
6. Граматычная катэгорыя, якая выражае адзінкавасць або множнасць.
•••
лік 2, ‑у,
1. Твар.
2.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ро́зум, ‑у,
1. Вышэйшая ступень пазнавальнай дзейнасці чалавека, здольнасць лагічна мысліць, асэнсоўваць навакольную рэчаіснасць.
2. Здольнасць мысліць, разумець; разумовыя здольнасці чалавека.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
страсяну́ць, ‑сяну, ‑сянеш, ‑сяне; ‑сянём, ‑сеняце;
1. Трымаючы ў руцэ або ўзяўшыся рукою, трасянуць, заставіць калыхнуцца.
2. Падкінуць, трасянуць (пры яздзе па няроўнай дарозе).
3.
4.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чыта́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае;
1. і
2. Ведаць, разумець, разбірацца ў якіх‑н. абазначэннях, знаках.
3.
4. Пераказваць які‑н. тэкст напамяць, дэкламаваць.
5. Паведамляць у вуснай форме змест чаго‑н., якія‑н. звесткі.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ГЕ́ТА
(
частка тэрыторыі горада, адведзеная для прымусовага пасялення пэўнай расавай,
У 2-ю
Літ.:
Гай Д. Десятый круг. М., 1991;
Нямецка-фашысцкі генацыд на Беларусі (1941—1944).
Иоффе Э.Г. Страницы истории евреев Беларуси.
Месцы прымусовага ўтрымання грамадзянскага насельніцтва на часова акупіраванай тэрыторыі Беларусі ў гады Вялікай Айчыннай вайны:
Э.Р.Іофе.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)