прывы́кнуць сов. (да каго, чаго и с инф.) сов.

1. (приобрести привычку) привы́кнуть (к кому, чему и с инф.);

п. устава́ць у сем гадзі́н — привы́кнуть встава́ть в семь часо́в;

п. куры́ць — привы́кнуть кури́ть;

2. привы́кнуть (к кому, чему), свы́кнуться (с кем, чем); (в новом месте, в новой среде — ещё) осво́иться, прижи́ться;

п. да абста́він — привы́кнуть к обстано́вке; свы́кнуться с обстано́вкой;

п. да но́вага го́рада — привы́кнуть к но́вому го́роду; осво́иться в но́вом го́роде;

3. привяза́ться (к кому, чему); привы́кнуть (к кому, чему);

саба́ка ~к да хло́пчыка — соба́ка привяза́лась к ма́льчику

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

кі́нуцца сов.

1. бро́ситься, устреми́ться;

к. на дапамо́гу — бро́ситься, устреми́ться на по́мощь;

к. шука́ць — бро́ситься иска́ть;

2. разг. упа́сть;

к. на ло́жак — упа́сть на крова́ть;

3. (напасть) бро́ситься, ки́нуться;

саба́ка кі́нуўся пад но́гі — соба́ка бро́силась по́д ноги;

4. (прыгнуть, устремиться вниз) ки́нуться, бро́ситься;

к. з кру́чы — бро́ситься с обры́ва;

5. (в сторону) бро́ситься, шара́хнуться;

◊ к. ў во́чы — а) бро́ситься в глаза́; б) пригляну́ться;

к. стрымгало́ў (кулём) — бро́ситься сломя́ го́лову;

к. ў но́гі — упа́сть к нога́м;

к. ў абды́мкі — бро́ситься в объя́тия;

к. з усі́х ног — бро́ситься со всех ног

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

шалёны

1. прил. (больной водобоязнью) бе́шеный;

ш. саба́ка — бе́шеная соба́ка;

2. прил., перен. (потерявший ясность сознания, одурелый) бе́шеный, безу́мный, сумасше́дший, шально́й;

3. прил., перен. (несдержанный, сильно проявляемый) неукроти́мый, неи́стовый, я́рый, я́ростный; оголте́лый;

ш. гнеў — неукроти́мый гнев;

ш. ве́цер — я́ростный ве́тер;

ш. тэро́р — оголте́лый (я́ростный) терро́р;

4. прил., перен. (безрассудный, лишённый здравого смысла) сумасбро́дный;

ш. чалаве́к — сумасбро́дный челове́к;

5. в знач. сущ. безу́мец м.;

◊ бе́гае як ш. — но́сится как угоре́лый;

~ныя гро́шы — бе́шеные де́ньги;

ш. поп хрысці́ў — шально́й поп крести́л;

~ная ку́ля — шальна́я пу́ля;

во́льнаму во́ля, ~наму по́ле — посл. во́льному во́ля, а шально́му по́ле

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

strain

I [streɪn]

1.

v.

1) наця́гваць; расьця́гваць

The weight strained the rope — Цяжа́р нацягну́ў вяро́ўку

to strain the tendon — расьцягну́ць сухажы́льле

2) мо́цна наця́гваць

The dog strained at his leash — Саба́ка мо́цна рва́ўся з павадка́

3) напру́жваць (во́чы, ву́шы, го́лас); намага́цца

4) псава́ць, шко́дзіць

The runner strained his heart — Бягу́н пашко́дзіў сабе́ сэ́рца

5) цадзі́ць; праціра́ць (празь сі́та)

2.

n.

1) наця́гненьне, расьця́гненьне n.

2) напру́жаньне n.; стрэс -у m.

3) informal ціск -у m., цяжа́р -у m.; гнёт -у m.

the strain of worry — цяжа́р кло́патаў

II [streɪn]

n.

1) пахо́джаньне n., ра́са f.; род -у m., паро́да f.

2) спа́дчынная ры́са

3) ры́са хара́ктару

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

уніка́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

1. чаго. Пазбягаць чаго‑н., ухіляцца ад чаго‑н. Я не раз здзіўляўся, як спрытна ўнікалі шафёры амаль непазбежных аварый. Мележ.

2. чаго. Ухіляючыся, пазбягаць чаго‑н. Калі праўду казаць, дык Яўген і ўнікаў тых заданняў, якія былі звязаны з паездкамі ў родныя мясціны. Сабаленка. Але ў размове ўжо [Зося і Паходня] не закраналі таго, аб чым толькі што гаварылі і што патрабавала яснасці. Абое баяліся і знарок унікалі яе — няхай яна акрэсліцца як-небудзь пазней, ці варта спяшацца!.. Хадкевіч. // Устрымлівацца ад чаго‑н. Насця была здзіўлена пераменай у паводзінах мужа, але цярпліва маўчала. Яна ўнікала лаянак. Сіняўскі. // Ратавацца ад чаго‑н., мінаць што‑н. Сабака сарамяжа павільваў хвастом, быццам сказаць хацеў: — Бывае ж такі выпадак, што як ні ўнікаеш, а ўсё ж спатыкаешся. Мурашка.

3. каго-чаго. Стараюцца, не жадаць сустракацца з кім‑, чым‑н. Кінуўшы мужа, Марына Паўлаўна як мага старалася ўнікаць з ім сустрэчы. Зарэцкі. [Тапурыя:] — Пачаў я ўнікаць людзей, і нейкі час як бы хвароба ў мяне такая была: дрэнна мне пры людзях! Самуйлёнак. Непакоіла няпэўнасць адносін з Ленай. Чаму дзяўчына ўнікае яго [Андрэя]? Няўжо яна пагарджае ім? Сапрыка. // ад каго. Быць заўважаным, убачаным. Так, глытаючы слёзы, прыўды, разважае Алена. Ад Ганькі не ўнікае матчын настрой. Васілевіч.

4. у што. Удумвацца, імкнуцца зразумець сутнасць чаго‑н. Віктар учытваўся, унікаў у змест. І раз, і другі прабягаў вачыма напісанае. Паўлаў. Толькі там, пад зямлёю, калі сачыў за працай Сапегі, унікаў у складаныя яе дэталі, ён [Савіцкі] перайначваўся. Лупсякоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

uwaga

uwag|a

ж.

1. увага;

zwracać ~ę — звяртаць увагу;

uchodzić (umykać) uwadze — выпадаць з-пад увагі; праходзіць па-за ўвагай;

wziąć pod ~ę — прыняць (узяць) пад увагу;

z ~i na co — беручы пад увагу што; улічваючы што; з прычыны чаго;

~a! — увага! асцярожна!;

”~a! stopień!” — “асцярожна! прыступка!”;

”~a! wysokie napięcie!” — «асцярожна! высокае напружанне!»;

”~a! zły pies!” — “асцярожна! злы сабака!”;

2. заўвага;

3. заўвага; вымова;

zrobić ~ę — зрабіць заўвагу

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

loose

[lu:s]

1.

adj.

1) шыро́кі, во́льны, прасто́рны (пра во́пратку)

2) незамацава́ны

a loose thread — во́льны кане́ц ні́ткі

a loose tooth — зуб, які хіста́ецца

3) во́льны, непрывя́заны

a loose dog — непрывя́заны саба́ка

4) няшчы́льны, рэ́дкі (ткані́на); ры́хлы, рассы́пісты (пра гле́бу)

5) недакла́дны, расплы́вісты; во́льны

loose translation — во́льны перакла́д

6) разьвя́зны

a loose character — разьвя́зны хара́ктар

7) нясшы́ты, незамацава́ны

a loose leaf — укладны́ ліст

8) балбатлі́вы

a loose tongue — балбату́н -а́ m

9) здо́льны нашко́дзіць

a loose cannon — непрадказа́льны чалаве́к, які́ мо́жа нарабі́ць бяды́

2.

v.t.

1) вызваля́ць; адвя́зваць

2) разьвя́зваць

3) паслабля́ць, адпуска́ць

3.

v.i.

вызваля́цца; адвя́звацца, разьвя́звацца

4.

adv.

свабо́дна; ненаця́гнута; няшчы́льна; во́льна (пераклада́ць)

•

- break loose

- cut loose

- on the loose

- let loose

- set loose

- turn loose

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

Ла́сіца 1, ла́сыца ’драпежная жывёліна з сямейства куніцавых, Mustela nivalis’ (ТСБМ, Янк. I, Сіг.), лас́іцка, ла́січка, ласачка (Сцяшк., Сл. паўн.-зах.), ла́ска ’тс’ (ТСБМ, Гарэц., Сцяшк., Сл. паўн.-зах.), ’гарнастай, Mustela ermina’ (Сіг.). Укр. ласица, ласичка, ласка, ластка ’тс’, ’вавёрка’, рус. ласка, ласица ’ласка’, ст.-рус. ласица (XIII ст.), ластица, ластвица (XVII ст.), польск. łasica, łaska, łasiczka ’тс’, каш. łasëca ’аса’, н.-луж. łasyca, łaska, łacyca, lasyca > в.-луж. łasyca (Шустар-Шэўц, 1, 764), чэш. lasice, ход. hlasice, ган. vlaska, ст.-чэш. vlasicě ’ласка’, ’пранырлівая жанчына’, славац. lasica ’ласка’, ’жанчына з гібкай фігурай’, славен. lásica, podlásica, раней і ulasica, серб.-харв. л̏асица, ulásica, подласица, podlȁska, макед. ласица ’тхор’, балг. ласица, власица, ст.-слав. ласица ’ласка’. Прасл. lasica, якое паходзіць, відаць, ад прым. lasъ, які захаваўся ў бел. ‑ласы, параўн. падла́сы ’белабрухі’, ’светла-карычневы’ (ТСБМ, Бяльк., Мал., Рам., Гарэц.), ’з белымі бакамі і грудзьмі’ (Шат.), ’пярэсты’ (Некр., Федар.), драг. пудла́сыстый ’белабрухі’ (Клім.), падла́сіна ’пярэсціна пад жыватом’ (ТСБМ), ла́сіна, ла́сына ’пярэсціна, якая вылучаецца сваім колерам шэрсці’ (пін., стол., БЛ, 13, 68), а таксама ў рус. ла́са ’светлая, гладкая паласа’, укр. ласі́й ’вол з белым чэравам і хвастом’, ла́ся, ла́сий ’чорная або рыжая жывёліна з белым чэравам і персямі’, підла́сий ’тс’, балг. лас ’конь ці лашак з чорнай бліскучай шэрсцю’, серб.-харв. ла́са ’ласка’, ’каза з колерам поўсці, як у ласкі’, ла́сац ’вол’, ла́сак ’сабака’, ла̏саст ’бялявы, белаваты’, венг. дыял. lászov ’свойская жывёліна бялявага колеру’. Найбольш дакладна прасл. lasъ адпавядае лат. luöss ’жоўта-шэры, бялявы’, lãsaĩns ’рабы, у крапінкі’. Агляд версій гл. Фасмер, 2, 461; Слаўскі, 5, 15–17; Махэк₂, 320–321; Скок, 2, 271; Шустэр–Шэўц, 1, 764–765. Інакш Ціўян (Проблемы слав. этнографии, Л., 1979, 186–193) услед за Трубачовым (ЭИРЯ, 2, 29–32), які адносіць гэту лексему да ласка (гл.), мяркуючы, што гэта табу, утворанае паводле прынцыпу абароны ад драпежнага звярка спробай улашчыць яго.

Ла́сіца 2 ’ласіха’ (Сцяшк.). Улічваючы месца націску і мяркуючы, што ён спрадвечны на ла‑, можна аднесці да ласіца 1 (параўн. аналагічнае серб.-харв. ла́сац ’вол’ і інш.).

Ласі́ца ’ласіха’ (ТСБМ, Мат. Гом., Сл. паўн.-зах.). Да лось (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ба́цька (род. ба́цькі) м., в разн. знач. оте́ц; (при обращении к пожилому мужчине — ещё) папа́ша;

◊ б. ро́дны — оте́ц родно́й;

уве́сь у ~ку — весь в отца́;

бог ба́цька — что бог даст, бо́жья во́ля;

ране́й ~кі ў пе́кла не лезь — посл. вперёд отца́ в пе́кло не лезь;

не б. спраўля́ў, не сын е́дзе — погов. чай не сам нажива́я, гони́ напропалу́ю;

не купі́ў б. ша́пкі — няха́й ву́шы ме́рзнуць — посл. не купи́л (не дал) ба́тька ша́пки — пусть у́ши мёрзнут;

яко́е дрэ́ва, такі́ і клін, які́ б., такі́ і сын — посл. я́блоко от я́блони недалеко́ отка́тывается;

стары́ саба́ка, ды не ба́цькам яго́ зваць — погов. неодобр. жизнь про́жил, а уваже́ния не зарабо́тал

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

snap

[snæp]

1.

v., (-pp-) v.i.

1) трэ́скаць

This wood snaps as it burns — Гэ́тыя дро́вы гара́ць з трэ́скам

2) ля́паць, ля́скаць, шчо́ўкаць

The latch snapped — Ля́пнула за́саўка

3) трэ́скацца, ло́пацца, рва́цца

the string snapped — ло́пнула струна́

4) хапа́цца (за прапано́ву, наго́ду)

2.

v.t.

1) ца́паць, хапа́ць, куса́ць

The dog snapped at the child’s hand — Саба́ка ца́пнуў дзіця́ за ру́чку

2) адрэ́заць, вы́крыкнуць, агрызну́цца

“Silence!” snapped the teacher — “Ціха!” кры́кнуў наста́ўнік

3) рабі́ць зды́мак

3.

n.

1) ля́сканьне, ля́паньне, шчо́ўканьне n. (замка́), трэск -у m. (гальля́)

2) энэргі́чнасьць, жва́васьць f. (у ру́хах, у сты́лі); рапто́ўнасьць

cold snap — рапто́ўнае пахалада́ньне

3) кно́пка f. (на адзе́жы)

4) пстры́каньне па́льцамі

5) informal фотазды́мак -ку m.

6) Sl. лёгкае зада́ньне

4.

adj.

1) ху́ткі

a snap judgment — ху́ткая высно́ва; ху́ткі прысу́д

2) Sl. лёгкі, няця́жкі

•

- not a snap

- snap back

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)