◎ Нама́к ’куль (саломы)’ (Мат. Гом.). Няясна. Магчыма, звязанае з на́макань ’палена’ (полац., Нар. лекс.), намакліна ’дрэва, якое доўга ляжала ў вадзе’ (навагр., Нар. сл.), з развіццём значэння да ’нешта вельмі цяжкае’; ад мокнуць, мачыць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Люхну́ць ’лінуць (пра вялікі дождж)’ (шчуч., Сл. ПЗБ). Гукапераймальнае. Да люх‑люх‑люх! — аб вадкасці, якая л’ецца (там жа). Параўн. плюх‑плюх! ’тс’, рус.пск., цвяр.люпа ’запэцканы, з мокрай часткай адзення ззаду’ ∼ лю́пать ’мачыць, пэцкаць граззю’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ По́сых ’ежа з кавалкаў лечанага цеста’ (Мік.). Відаць, да сухі, сушыць (гл.), параўн. таксама славац.posuch ’ляпёшка з хлебнага цеста’. Цікавым з’яўляецца супрацьпастаўленне з патапцы ’страва з хлеба і малака’ (мазыр., З нар. сл.), што ад тапіць ’мачыць у вадкасці’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Суло́таць ’мачыць слюной, лізаць’ (паст., Сл. ПЗБ), суло́ціць ’шмальцаваць’ (мёрск., Нар. сл.). Аўтары Сл. ПЗБ (там жа) параўноўваюць з літ.sulótis ’сачыцца’; параўн. таксама sulóti, sulúoti ’спускаць сок з бярозы’, вытворных ад sulà ’сок у дрэве, мязга’ (Смачынскі, 614), гл. сула1.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мача́ла1 ’тонкія, доўгія палоскі з лубянога слою ліпавай кары, з якіх вырабляюць рагожу, вяроўкі і інш.’ (ТСБМ; в.-дзв., шчуч., Сл. ПЗБ), мача́лка ’вехаць для змывання гразі, мыцця посуду’ (там жа), мачу́ла, мачу́лка ’тс’, вымачанае лыка’ (чэрв., Сл. ПЗБ; Нас., Грыг., Маш.), мачу́льнік ’чалавек, які вырабляе мачалкі’ (Нас.). Да мачыць (гл. мачы́ць): ’мачала вырабляецца шляхам вымочвання кары ў вадзе’ (Фасмер, 2, 666). Мена ‑ал‑ у ‑ул‑ пад уплывам лексемы мачу́ла1 (гл.). Укр.мачу́ла мачалка, вяхотка’, відаць, з бел.
*Мача́ла2, мочало ’растопленае сала або смятана, у якую мачаюць бліны, пірагі’ (Вешт.). Да мача́ць (гл.). Аб суфіксе ‑lo ў функцыі Nomen acti гл. Слаўскі, SP, 1, 104.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ква́сіць ’дабаўляць кіслаты ў страву’, ’паставіць кіснуць’ (ТСБМ, Сл. паўн.-зах., КЭС, лаг.). Укр.квасити, рус.квасить, балг.квася ’тс’, серб.-харв.ква̏сити ’мачыць, увільгатняць’, польск.kwasić ’квасіць’, чэш.kvasiti, славац.kvasiť ’тс’ і інш. Прасл.kvasiti — каўзатыў да kysěti. Параўн. кіснуць (гл.), кіслы (гл.), квас (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пасма́чыцца ’здацца смачным’ (Юрч.). Усх.-беларускае. Фармальна адносіцца да смак (гл.). Хаця паводле ўтварэння яно падобна да + пасмачыць: пас мачыць, пусмачыты, поема· чэтэ ’заправіць страву, заскварыць’ (Мат. Том:, Сл. Брэс.), аднак мае своеасаблівую семантыку, набліжаную да смачнець ’рабіцца смачным’. Відаць, трэба разглядаць як кантамінацыю лексем пасмичыць і рабіцца.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
seethe
[ˈsi:ð]1.
v.i.
1) бурлі́ць, пе́ніцца
Water seethed under the falls — Вада́ бурлі́ла й пе́нілася пад вадаспа́дамі
2) Figur. хвалява́цца, непако́іцца
3) мо́кнуць
2.
v.t.
мачы́ць; вымо́чваць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
dip2[dɪp]v.
1. апуска́цца (у вадкасць); акуна́ць, мачы́ць;
dip one’s pen in ink абма́кваць пяро́ ў чарні́ла
2. апуска́цца, акуна́цца;
The sun dipped below the horizon. Сонца схавалася за гарызонтам.
3. : dip into a book загля́дваць у кні́гу
♦
dip into one’s purse/pocketinfml транжы́рыць гро́шы; раскашэ́львацца
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
steep3[sti:p]v.
1.мачы́ць, вымо́чваць; насто́йваць, зава́рваць;
Steep the vegetables for two hours in water. Пакладзіце гародніну на дзве гадзіны ў ваду.
2.fml паглыбля́цца, ца́лкам аддава́цца (чаму-н.);
He steeped himself in German. Ён паглыбіўся ў вывучэнне нямецкай мовы;
She steeped in prejudice. Яна загразла ў забабонах.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)