ку́рчыцца і ко́рчыцца, ‑чуся, ‑чышся, ‑чыцца; незак.
1. Сціскацца ўсім целам, скручвацца (ад холаду, болю і пад.). Легіянеры курчацца ад марозу, наставілі каўняры шынялёў. Колас. [Хлопец] быў ранены ў ногі і ў жывот і вельмі пакутліва курчыўся ў агоніі, сілячыся штосьці сказаць непаслухмяным языком. Мележ. У жыце, схапіўшыся за нагу, корчыўся Вано. Няхай.
2. Рабіцца няроўным, пагнутым; крывіцца, выгінацца. [Машыніст] саскочыў на зямлю, пераступіў цераз разарваны тэлефонны провад, што курчыўся на снезе. Мележ. На агні адставала ад дрэва кара; шэрая, яна корчылася, што гадзюка, і з яе капала вада. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мя́цца, мнуся, мнешся, мнецца; мнёмся, мняцеся; незак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Рабіцца няроўным, нягладкім, збірацца ў складкі, маршчыны. Тканіна з шэрсці, ільну і бавоўны, дзе прымешаны лаўсан, не мнецца, прыгожая і трывалая. «Беларусь».
2. Таптацца, пераступаючы з нагі на нагу. Некаторыя моўчкі мяліся каля фурманак, азіраючыся на лес і на ненавісных легіянераў. Колас. Максімка мяўся на адным месцы і маўчаў. Чорны.
3. перан. Разм. Праяўляць нерашучасць, саромецца, вагацца. Хлопец топчацца і мнецца, А нарэшце прызнаецца. Колас. Ахтан мяўся, цягнуў. Проста і ясна не мог адказаць на пытанне. Алешка.
4. Зал. да мяць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
granulate
[ˈgrænjəleɪt]
1.
v.t.
1) драбі́ць, гранулява́ць, ператвара́ць у зярні́сты стан (цу́кар)
2) рабі́ць шурпа́тай паве́рхню
2.
v.t.
1) драбі́цца
2) прыма́ць зярні́сты вы́гляд, рабі́цца шурпа́тай (пра паве́рхню)
Wounds granulate in healing — Ра́на пры заго́йваньні пакрыва́ецца тка́нкай зь зярні́стым вы́глядам
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
pierzchnąć
I зак.
уцячы; даць драла
II pierzchną|ć
незак. (пра скуру) рэпацца, рабіцца шурпатаю, трэскацца, лопацца;
pierzchnąć mi ręce — у мяне на руках скура рэпаецца (трэскаецца)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
become
[bɪˈkʌm]
-came, -come
1.
v.i.
рабі́цца; става́цца
2.
v.t.
1) выпада́ць, адпавяда́ць, падыхо́дзіць
it does not become me — Гэ́та мне не выпада́е
2) пасава́ць, быць да тва́ру
This dress becomes her — Гэ́тая суке́нка ёй да тва́ру
•
- become of
- become to
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
brown
[braʊn]
1.
adj.
1) руды́, бу́ры; кары́чневы
brown hair — руды́я валасы́
2) смугля́вы, загарэ́лы
3) ка́ры
brown eyes — ка́рыя во́чы
4) пану́ры; пава́жны
2.
n.
руды́ ко́лер
3.
v.
1) рабі́ць (рабі́цца) руды́м, рудзе́ць
2) загара́ць (на со́нцы)
•
- brown out
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
purple
[ˈpɜ:rpəl]
1.
n.
1) фіяле́тавы, барво́вы, пурпуро́вы ко́лер
2) сан кардына́ла
2.
adj.
1) фіяле́тавы, барво́вы, барвя́ны, пурпуро́вы, пурпу́рны
to turn purple — пасіне́ць ад зло́сьці
2) пы́шны, велікапы́шны
3.
v.t.
малява́ць у пурпуро́вы ко́лер
4.
v.i.
рабі́цца пурпуро́вым, фіяле́тавым, барво́вым
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Гарэць ’гарэць’ (ужываецца таксама ў значэнні ’цвісці’ — Шат., Жд. 2, Сл. паўн.-зах.). Рус. горе́ть, укр. горі́ти, польск. gorzeć, серб.-харв. го̀рети, ст.-слав. горѣти і г. д. Прасл. *gorěti, *gorʼǫ ’гарэць’ (агляд матэрыялу гл. у Трубачова, Эт. сл., 7, 42) звязана з прасл. *grěti, *gъrnъ, *žarъ. У аснове ляжыць і.-е. *guher‑: *guhor‑ ’гарачы, паліць і да т. п.’ Параўн. літ. garė́ti ’гарэць’, ст.-інд. háras ’жар’, ghṛṇóti ’гарыць, свеціць’, ст.-грэч. θέρομαι ’рабіцца гарачым’. Трубачоў, Эт. сл., 7, 42–43; Слаўскі, 1, 322–323; Фасмер, 1, 441; Траўтман, 79.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Спакваля́, спаквала́ ‘паступова, патроху, марудна, павольна’ (ТСБМ, Гарэц., Шат., Бяльк., Сцяшк.), спокволя часок приду ‘пачакаўшы’ (Нас.), споквала́, споклава́ ‘тс’ (ТС), спахваля́ ‘паволі, паступова’ (Касп.); з іншай прыстаўкай: спракваля́ (калінк., З нар. сл.), спраквала́ (рагач., Сл. ПЗБ), спракво́м (Жд. 1). Рус. дыял. спрохвала́ ‘тс’ з вядомай зменай кв > хв. Шуба (Прыслоўе, 127) мяркуе, што гэта прыслоўе ўзыходзіць да кораня квол‑ (гл. кволы, кволіць), канкрэтна — да назоўніка пакво́л (пакво́ль), існаванне якога пацвярджаецца прыслоўямі пакво́льна ‘вольна’ (Кос.), укр. пакво́лом ‘павольна, марудна’. Хутчэй, гэта дзеепрыслоўе ад пакво́лець ‘рабіцца вальней’, скво́лець ‘аслабець’, пакво́ліць ‘пачакаць’ (Нас.). Гл. пакваля.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
То́ўба ’тоўсты, нязграбны чалавек’ (шчуч., Сл. ПЗБ; ТС), ’тоўстая, здаровая жанчына’ (гродз., ЖНС; Скарбы; Юрч. СНЛ), то́ўбіна, то́ўбішча, то́ўбачка ’тс’ (Юрч. СНЛ), то́ўбік ’таўстун’ (Юрч. Мудр.). Укр. то́вба ’непаваротлівы, няўклюдны, тоўсты чалавек (часцей — жанчына)’. Паводле Грынавяцкене (Сл. ПЗБ, 5, 109), не зусім яснае слова: магчыма, звязана з літ. taũbė ’тоўба’, якое ўзыходзіць да яўрэйскага імя Taube, параўн. ням. Taube ’голуб’. Зубаты (Studie, 1, 2, 164) супастаўляе са стаўбе́ня ’тоўсты, нязграбны чалавек’, укр. товпи́га, лат. stúlbs ’дурны’. Магчыма, утварэнне на -ба ад *toviti/*tyti ’адкормліваць, рабіцца тучным’ (гл. тучыць), параўн. тоўла, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)