Со́тнік ‘начальнік сотні воінаў’ (ТСБМ, Некр. і Байк.), ‘паліцэйскі чын у час прыгоннага права’ (Стан.), ‘галоўны плытагон’ (ваўк., віл., Сл. ПЗБ). Укр.со́тнік, рус.со́тник, ст.-слав.сътьникъ; да сот‑ (гл. соты), з суф. ‑н‑ і ‑ік. Калькуе грэч.έκατοντάρης ‘сотнік, цэнтурыён’ ад έκατον ‘сто’; гл. Фасмер, 3, 728.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сяда́ць ’садзіцца’ (ТСБМ, Нас., Ласт., Некр. і Байк., Стан., Сл. ПЗБ), сяда́й(це) ’прапанова, загад сесці’ (ТСБМ), седа́ць ’садзіцца’ (ТС), ст.-бел.седати ’тс’ (Сл. Скар.). Параўн. укр.сіда́ти, польск.siadać, чэш.sedati, славен.sedati, серб.-харв.се̏дати, балг.ся́дам, ст.-слав.сѣдати. Шматкратны дзеяслоў да сядзець, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сіку́н1 ‘мачавы пузыр’ (пін., Дразд., Сл. ПЗБ), ‘хто мочыцца пад сябе’ (ашм., Стан., Пятк. 2). Укр.палес.сіку́н ‘тс’. Да сікаць (гл.).
Сіку́н2 ‘братаўка дубраўная, Melampyrum nemorosum L.’ (Маш.). Мабыць, да сікаць (гл.), таму што насенне расліны мае мешкавідны прыдатак, які падобны на мачавы пузыр. Параўн. папярэдняе.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Таўпо́рыць ’мясіць, запіхваць’ (Юрч. Вытв.), таўпо́рыцца ’мітусіцца, вазіцца з чым-небудзь’ (Нас., Стан.); сюды ж таўпо́ра ’неакуратная, неахайная асоба’ (Юрч. Вытв.), таўпо́ранне ’важданне з чым-небудзь, мітусня’ (Нас.), ’штурханне ў цеснаце’ (Юрч. Вытв.), таўпа́рня ’валтузня, цісканіна, таўкатня, катавасія’ (Ласт.). Экспрэсіўнае ўтварэнне ад таўпіць (гл.), аналагічнае да таўморыць, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
То́кар ’рабочы, спецыяліст па апрацоўцы металу, дрэва і пад. шляхам абточвання’ (ТСБМ, Гарэц., Ласт., Некр. і Байк., Арх. Вяр., Вруб.), такар ’тс’ (Стан.), ст.-бел.токар ’токар’ (1557 г., КГС). Укр.то́кар ’тс’, рус.то́карь ’тс’, польск.tokarz ’тс’, звязана з тачыць ’абточваць’ (Брукнер, 573; Фасмер, 4, 70).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
рабі́цца
1. (прыходзіць у які-н стан) wérden* vi (s);
2. (здзяйсняцца) geschéhen* vi (s), vórgehen* vi (s);
што тут ро́біцца? was geht hier vor?;
што з ім ро́біцца? was ist mit ihm los?
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
ста́віццаIIзал. стан
1. gestéllt wérden;
2. (будавацца) gebáut [erríchtet] wérden; entstéhen* vi (s);
3.тэатрáufgeführt wérden;
4. (у гульні) gesétzt wérden;
гэ́та Вам ста́віцца ў віну́ das wird Íhnen als Schuld ángerechnet [zur Last gelégt]
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
shape1[ʃeɪp]n.
1. фо́рма, абры́с; від;
round in shape кру́глы па фо́рме
2.стан;
be in good shape быць у до́брай фо́рме
♦
get (oneself) into shape увахо́дзіць у фо́рму;
get/knock/lick smth./smb. into shape прыво́дзіць што-н./каго́-н. да пара́дку;
give shape to smth. выка́зваць я́сна (думкі);
take shape вырысо́ўвацца, набыва́ць фо́рму
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
абраза́ны
дзеепрыметнік, залежны стан, прошлы час, закончанае трыванне