стан

I (род. ста́ну) м. (туловище, телосложение) стан; фигу́ра ж.; стать ж.;

◊ ні са ста́ну ні з тва́ру — ни ко́жи ни ро́жи

II м.

1. род. ста́на (лагерь, стоянка) стан;

палявы́ с. — полево́й стан;

2. род. ста́ну (войско, воюющая сторона) стан;

варо́жы с. — вра́жеский стан;

3. род. ста́на уст. (административная единица) стан;

4. род. ста́ну разг. сосло́вие ср.

III (род. ста́на) м., тех. стан

IV (род. ста́ну) м., грам. зало́г

V (род. ста́ну) м. положе́ние ср.; состоя́ние ср.;

с. рэ́чаў — положе́ние (состоя́ние) дел;

у до́брым ста́не — в хоро́шем состоя́нии;

○ А́кты грамадзя́нскага ста́ну — юр. А́кты гражда́нского состоя́ния;

крыты́чны с. рэ́чыва — физ. крити́ческое состоя́ние вещества́;

змро́чны с. — мед. су́меречное состоя́ние;

◊ першабы́тны с. — шутл. первобы́тное состоя́ние

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

стан¹, -у, м.

Форма тулава, постаць чалавека.

Стройны с.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

стан​III техн. стан, род. ста́на м.;

прока́тный стан прака́тны стан.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

стан⁴, -у, м.

У граматыцы: катэгорыя дзеяслова, якая выражае розныя адносіны паміж суб’ектам і аб’ектам дзеяння.

Залежны с.

Незалежны с.

|| прым. ста́навы, -ая,-ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Ста́н

назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. Ста́н
Р. Ста́на
Д. Ста́ну
В. Ста́н
Т. Ста́нам
М. Ста́не

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

стан³, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Вялікая машына або сістэма машын для атрымання буйных металічных вырабаў.

Пракатны с.

2. Спецыяльны камплект вырабаў з дрэва.

С. колаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

стан⁵, -у, м.

1. Становішча, у якім хто-н. знаходзіцца.

С. адукацыі.

С. рэчаў.

С. здароўя (фізічнае самаадчуванне).

2. Від, характар размяшчэння, узаемадзеяння і руху часцінак рэчыва.

Аморфны с.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ста́н

‘лагер, месца стаянкі; машына ці сістэма машын для апрацоўкі металу’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. ста́н ста́ны
Р. ста́на ста́наў
Д. ста́ну ста́нам
В. ста́н ста́ны
Т. ста́нам ста́намі
М. ста́не ста́нах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ста́н

‘тулава, фігура; ліф; становішча; войска, адзін з ваюючых бакоў; катэгорыя дзеяслова’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. ста́н ста́ны
Р. ста́ну ста́наў
Д. ста́ну ста́нам
В. ста́н ста́ны
Т. ста́нам ста́намі
М. ста́не ста́нах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

стан​II

1. (лагерь, стоянка) стан, род. ста́на м.;

полево́й стан палявы́ стан;

2. (войско, воюющая сторона) стан, род. ста́ну м.;

3. (административная единица) уст. стан, род. ста́на м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)