Гарда́ ’чароўнае зелле’, таксама горд (Сл. паўн.-зах.). Відавочна, тое ж, што і рус.горд ’Viburnum lantana, від каліны чорнай’ (таксама гордо́вына, горди́на, гордо́вик), укр.горд, гордовина, гордина, гордовид, гордовик, горді́вка (Макавецкі, Sł. botan., 397). Лічыцца няясным словам (Праабражэнскі, 1, 146; Фасмер, 1, 439).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Гу́тарыць ’гаварыць, размаўляць’. Прасл.*gutoriti. Рус.гу́торить, гута́рить, укр.гу́тір ’размова, бяседа’, гуто́рити, славац.hutoriť. Лічыцца складаным словам: *gu‑ адносіцца да *govoriti, а другая частка (*‑toriti) — да літ.tar̃ti ’сказаць’ (параўн. і слав.*tortoriti). Гл. Фасмер, 1, 479; падрабязна Трубачоў, Эт. сл., 7, 179–180.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Дарашава́ты ’брудна-карычневы, жаўтаваты (аб конях)’ (Шат.). Шатэрнік (79) выводзіць гэта слова з польск.deresz (гл. дэ́раш). Але хутчэй гэта запазычанне прама з польск.dereszowaty ’тс’. Аб польск. слове гл. Слаўскі, 1, 14; Брукнер, 87 (лічыцца запазычаннем з венг. мовы; параўн. венг. прыметнік deres ’тс’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
reckon
[ˈrekən]1.
v.t.
1) падлі́чваць
She never reckons the cost — Яна́ ніко́лі не падлі́чвае кошт
2) лічы́ць (-ца)
This person is to reckoned with — З гэ́тай асо́бай трэ́ба лічы́цца
2.
v.i.
1) разьлі́чваць, спадзява́цца
I reckon the weather will be good — Спадзяю́ся, што надво́р’е бу́дзе до́брае
2) разьлі́чвацца, распла́чвацца
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Бато́г ’бізун’ (Тарн.), бату͡ог (Бесар.). Укр.баті́г ’тс’, рус.бато́г, польск.batog, чэш.batoh. Лічыцца вытворным ад бат (гл.). Фасмер, 1, 134; Шанскі, 1, Б, 56–57; Слаўскі, 1, 28. Але ёсць думкі аб запазычанні гэтага слова з усходніх моў, што не пераконвае (Фасмер, там жа).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Бусава́ць ’п’янстваваць, дэбашырыць’, буса́ць ’бурна весяліцца, п’янстваваць’ (Бяльк., Нас.). Сюды ж і буса́йла ’дзёрзкі гарэза; гуляка’ (Гарэц., Нас.). Рус.бу́са́ть ’піць, п’янстваваць’, бусо́й, бу́сый ’п’яны’; слова з мовы афеней (СРНГ, 3, 301). Лічыцца запазычаннем з с.-н.-ням.būsen ’тс’, с.-в.-ням.bûsen. Фасмер, 1, 251.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Грэ́баваць ’грэбаваць’. Укр.гре́бувати, гре́бати, рус.греба́ть, грёбать. Фасмер (1, 454) параўноўвае з чэш.hřebati ’сварыцца, лаяць’ і далей з рус.гребу́ (так і Бернекер, 1, 348). Падрабязна ў Трубачова, Эт. сл., 7, 108–109 (пад *grebati, *grěbati). Лічыцца, што значэнне ’грэбаваць’, ’лаяць’ развілося з ’капаць, капацца’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прадава́чка ’прадаўшчыца’ (ігн., Сл. ПЗБ). Лічыцца калькай літ.pardavėja ’тс’, паралельнай да kasėja ’канапка’, siuvėja ’швачка’ і пад. (Baltistica, 26, 2, 167), параўн., аднак, у Скарыны продавач і балг.продава́чка, што сведчыць аб магчымасці самастойнага утварэння ад прадаваць, гл. прадаць (Цыхун, Зб. памяці Талстога, 1, 329).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Скнепа ‘скнара, жмінда’ (Шымк. Собр.). Няясна; магчыма, да кніпаць ‘вязаць’ (гл.), што лічыцца балтызмам (Лаўчутэ, Балтизмы, 68), або роднаснае ўкр.скні́ти ‘ныдзець, мучыцца’, якое звязана з склець, гл. (ЕСУМ, 5, 276). Менш верагодная сувязь з рус.скни́па ‘вош’ (< с.-грэч.σκνίπα ‘камар, блыха’, гл. Фасмер, 3, 643).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Слы́нуць ‘лічыцца, славіцца, быць вядомым’ (Нас., Байк. і Некр.), ст.-бел.слынути ‘славіцца’ (Ст.-бел. лексікон); сюды ж слынь ‘пагалоска, чутка’ (Ласт.). Укр.сли́нути, польск.słynąć, чэш.slynouti ‘тс’. Паводле Слаўскага (SP, 1, 45), прасл.*slynǫti‑ дэрыват з суф. ‑nǫ‑ ад прасл.*sluti, гл. слуць, слыць.