лічы́цца
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, зваротны, 2-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
лічу́ся |
лі́чымся |
| 2-я ас. |
лі́чышся |
лі́чыцеся |
| 3-я ас. |
лі́чыцца |
лі́чацца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
лічы́ўся |
лічы́ліся |
| ж. |
лічы́лася |
| н. |
лічы́лася |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
лічы́ся |
лічы́цеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
лі́чачыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
лічы́цца, лічу́ся, лі́чышся, лі́чыцца; незак.
1. кім-чым. Расцэньвацца якім-н. чынам, успрымацца як-н.
Л. лепшым гаспадаром.
2. з кім-чым. Браць пад увагу, улічваць што-н.
Л. з думкамі членаў камісіі.
3. чым і без дап. Весці ўзаемны ўлік (паслуг, пазык, прэтэнзій і пад.).
Не будзем з гэтым л.
4. Знаходзіцца, быць дзе-н.
Л. ў адпачынку.
5. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Выражацца ў якой-н. колькасці.
Даходы лічацца ў мільёнах рублёў.
6. Размяркоўваць паміж сабой ролі ў гульні, карыстаючыся лічылкай (разм.).
Л. перад гульнёй.
|| зак. палічы́цца, палічу́ся, палі́чышся, палі́чыцца (да 2 і 6 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
лічы́цца несов.
1. счита́ться;
з ім трэ́ба л. — с ним на́до счита́ться;
ён лі́чыцца ле́пшым брыгадзі́рам — он счита́ется лу́чшим бригади́ром;
2. (находиться на учёте) чи́слиться, зна́читься;
л. ў спі́ску — чи́слиться (зна́читься) в спи́ске;
3. (быть известным в качестве кого-л.) слыть; счита́ться, принима́ться;
ён лі́чыцца ў нас музыка́нтам (за музыка́нта) — он слывёт у нас музыка́нтом;
4. (выражаться в каком-л. количестве, числе) исчисля́ться;
дахо́ды лі́чацца ў мільёнах рублёў — дохо́ды исчисля́ются в миллио́нах рубле́й;
5. страд. счита́ться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
лічы́цца, лічуся, лічышся, лічыцца; незак.
1. Расцэньвацца якім‑н. чынам, успрымацца як‑н. Дывінец лічыўся лепшым брыгадзірам маладзёжнай брыгады. Асіпенка. [Іван Сямёнавіч:] — Спрадвеку дняпроўскія парогі лічыліся ў народзе праклятым месцам. Курто. // Быць вядомым у якасці каго‑н. [Пракоп] лічыўся самым выдатным палітыкам у «Светлым дні». Васілевіч. // безас. з дадан. сказам. Маецца думка, меркаванне. Доўгі час лічылася, што вёска Кушляны былога Ашмянскага павета — радзіма беларускага паэта [Багушэвіча]. С. Александровіч.
2. з чым. Браць пад увагу, улічваць што‑н. [Пілацееў:] — Толькі мы, Міхаіл Палікарпавіч, з магчымасцямі лічыліся, а вы не хочаце лічыцца. Галавач. // з кім-чым. Адносіцца з увагай, павагай да каго‑, чаго‑н. Дзецям спадабалася, што гэты дарослы чужы чалавек лічыцца з іх думкамі. Колас.
3. чым і без дап. Весці ўзаемны ўлік (паслуг, пазык, прэтэнзій і пад.). [Надзя:] — Ды кіньце вы, урэшце, нібы мы не свае людзі ці што, каб кавалкам хлеба лічыцца ды ў такі яшчэ час. Лынькоў. — Возьмеш у мяне, колькі трэба: мяшок, два, тры — хто з гэтым будзе лічыцца. Пальчэўскі.
4. Знаходзіцца, быць на ўліку дзе‑н. Лічыцца ў спісе выбраных. □ Невялічкі кавалерыйскі атрад [Жаўны] лічыўся ў іх раёне, але дзейнічаў увесь час самастойна. Шамякін.
5. Разм. Размяркоўваць паміж сабой ролі ў гульні, карыстаючыся лічылкай. Лічыцца перад гульнёй.
6. Зал. да лічыць (у 3, 4 і 6 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
чи́слиться лічы́цца;
чи́слиться в спи́ске лічы́цца ў спі́се.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нядо́імшчык, -а, мн. -і, -аў, м.
Плацельшчык, за якім лічыцца нядоімка.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прака́за, -ы, ж.
Цяжкая скураная інфекцыйная хвароба, якая лічыцца звычайна невылечнай.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прэзу́мпцыя, -і, ж. (кніжн.).
Меркаванне, якое лічыцца правільным, пакуль не даказана адваротнае.
П. невінаватасці (у крымінальным праве: становішча, паводле якога чалавек лічыцца невінаватым да таго часу, пакуль яго віна не даказана ў законным парадку).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
предпочита́ться лічы́цца за ле́пшае.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)