худы́ ​1, ‑ая, ‑ое.

З тонкім, сухарлявым целам. — А худы які! — здзівіўся Іван, гледзячы на Міколу. — Чаго так выпетраў? Вобла, а не чалавек. Новікаў. Не захацелася крыўдзіць Чарнова, які, нібы зачараваны, не зводзіў вачэй з худога няўклюднага каня. Васілевіч. // Пра часткі цела. І з усяе шчырасці, колькі быць яе можа ў сына да маткі, цалаваць пачаў яе худыя, сухія рукі. Мурашка. У Леўкіна худы твар, запалыя шчокі, насцярожаныя вочы. Ці можа мне толькі здаецца? Дадзіёмаў.

худы́ ​2, ‑ая, ‑ое.

Разм.

1. Дрэнны. — Цяжка мне, старому мікалаеўскаму артылерысту, да шаблі прызвычаіцца... Ці то шабля худая, ці то рукі аслаблі... — скардзіўся.. [дзед] часам на сваё няўмельства Міколку. Лынькоў. Паўтары дзесяціны худой зямлі. Яе не большала, а сям’і прыбывала. Таўлай. Маці худое жыта жне і спяшаецца, каб не адстаць ад іншых жанчын, каб хутчэй скончыць сваю палоску. Каваль.

2. Дзіравы; стары. — Хто такі? — спытаў Мсціслаў. — Ваўкалака, — ашчэрыўшы зубы, сказаў Кандрат. — Давайце дукаты ў худую суму, давайце княгіню — з сабою вазьму. Караткевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

эстака́да ​1, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.

Спец. Збудаванне маставога тыпу для падняцця шляхоў зносін над паверхняй зямлі, над вадой, якое дазваляе праезд або праход пад ім, а таксама для пракладвання інжынерных камунікацый, забеспячэння пагрузачных ці разгрузачных работ. Доўга думалі, як паскорыць пагрузку торфу, і нарэшце дадумаліся: зрабілі эстакаду — насціл, адзін канец якога абапіраецца на зямлю, другі — падымаецца метры на тры на моцных рыштаваннях. Дуброўскі. [Дырэктар] радаваўся новай камбінатаўскай чыгунцы, а вочы ўжо глядзелі ў бок эстакады, дзе пад пагрузкаю стаялі першыя вагоны. Карамазаў. Над зямлёй у розных кірунках ішлі эстакады — высокія жалезабетонныя падпоры, на якіх цягнуліся трубы. Хадкевіч. І вось завод з яго карпусамі — галоўным, вапнавым, механічным, са складалі гатовай прадукцыі — высокімі круглымі цыстэрнамі, да якіх па эстакадах праз увесь двор ад галоўнага корпуса цягнуцца металічныя трубаправоды. Скрыган. // Абарончая падводная загарода з паль на рэках і марскіх праходах.

[Фр. estacade.]

эстака́да ​2, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.

Прамы перпендыкулярны ўдар рапірай, шпагай, эспадронам пры фехтаванні.

[Фр. estacade.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

язычо́к, ‑чка, м.

1. Памянш. да язык (у 1, 5 знач.). [Кацянё] панюхала, яшчэ раз паглядзела Алёшу ў самыя вочы і далікатна лізнула язычком ежу. Васілевіч. Вясёлыя язычкі полымя лізалі сухія галінкі. Шамякін. Трапяткі язычок газнічкі зменшыўся, пацямнеў, усхліпваў, нібы плакаў. Хомчанка.

2. Разм. Пра здольнасць гаварыць востра, з’едліва, насмешліва. — А твой тата з язычком, — падстаўляючы пад кварту рукі, падміргнуў Ядзі Васіль. Шашкоў. Вядома, і сам Сцяпан не кепскі язычок меў, а тут яшчэ якраз падскочыў Тодар Пошта. Крапіва. — От язычок, як завадны! — падумаў Сымон, не ведаючы, што адказаць сястры. Чарнышэвіч.

3. Спец. Конусападобны выступ у ротавай поласці на краі паднябення.

4. У батаніцы — невялікі адростак ля асновы ліставой пласцінкі ў злакавых і некаторых іншых раслін.

5. Рухомая, адным канцом прымацаваная пласцінка ў розных прыстасаваннях, прадметах. Язычок чаравіка. □ У клямцы падскочыў і дзынкнуў язычок. Адамчык. Заскакала [Рэня], учапіўшыся пальцамі за язычок у замку, на адной назе, пахіснулася, войкнула і, каб не ўпасці, схапілася за яго руку. Лецка.

6. Металічны стрыжань званочка. Язычок званочка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кида́ться

1. в разн. знач. кі́дацца;

кида́ться снежка́ми кі́дацца сне́жкамі;

кида́ться де́ньгами кі́дацца граша́мі;

кида́ться вперёд кі́дацца напе́рад;

кида́ться на врага́ кі́дацца на во́рага;

он кида́лся выполня́ть са́мые тру́дные зада́ния ён кі́даўся выко́нваць са́мыя ця́жкія зада́нні;

кида́ться в объя́тия кі́дацца ў абды́мкі;

кида́ться в бе́здну кі́дацца ў бе́здань;

кида́ться в посте́ль кі́дацца ў пасце́ль;

кида́ться из сто́роны в сто́рону кі́дацца з бо́ку ў бок;

2. страд. кі́дацца; см. кида́ть;

◊

кида́ться в глаза́ кі́дацца ў во́чы;

кровь кида́ется в го́лову (в лицо́) кроў кі́даецца ў галаву́ (у твар).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

ви́деть несов., в разн. знач. ба́чыць;

ви́деть самолёт ба́чыць самалёт;

мно́гое ви́деть в жи́зни шмат што ба́чыць у жыцці́;

ви́деть оши́бку ба́чыць памы́лку;

ви́деть не могу́ ба́чыць не магу́;

ви́деть свои́ми (со́бственными) глаза́ми ба́чыць на свае́ во́чы;

не ви́деть ничего́ осо́бенного не ба́чыць нічо́га асаблі́вага;

◊

ви́деть во сне сніць, ба́чыць у сне;

как ви́дите вводн. сл. як ба́чыце;

ви́дите ли вводн. сл. ба́чыце;

не ви́деть све́та (бе́лого) не ба́чыць све́ту (бе́лага);

рад вас ви́деть ра́ды вас ба́чыць;

то́лько и ви́дели (кого) то́лькі і ба́чылі (каго);

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

попа́сться

1. (встретиться, случиться) тра́піцца; папа́сціся;

по пути́ мне никто́ не попа́лся па даро́зе мне ніхто́ не тра́піўся (не папа́ўся);

2. (оказаться уличённым, пойманным или в каких-л. условиях против воли) папа́сціся;

вор, наконе́ц, попа́лся зло́дзей, нарэ́шце, папа́ўся;

попа́сться в плен папа́сціся ў пало́н;

◊

попа́сться на у́дочку папа́сціся на ву́ду (на ву́дачку);

попа́сться на глаза́ тра́піцца на во́чы;

попа́сться по́д руку тра́піцца (тра́піць) пад руку́;

что попадётся што тра́піцца (пападзе́цца);

вот так попа́лся! вось дык папа́ўся (уско́чыў)!; (влопался) укляпа́ўся, уло́паўся!;

пе́рвый попа́вшийся пе́ршы сустрэ́чны.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

страх​I страх, род. стра́ху м.;

чу́вство стра́ха пачуццё стра́ху;

под стра́хом чего́-л. пад стра́хам чаго́-не́будзь;

◊

на свой страх на свой страх;

у стра́ха глаза́ велики́ погов. у стра́ха во́чы вялі́кія;

стра́ха ра́ди з-за стра́ху;

ры́царь без стра́ха и упрёка ры́цар без стра́ху і зага́ны;

не за страх, а за со́весть добрасумле́нна, не з-за стра́ху, а па сумле́нні;

де́йствовать на свой страх и риск дзе́йнічаць на свой страх і ры́зыку (на сваю́ адка́знасць);

нагоня́ть страх на (кого-л.) наганя́ць страх на (каго-небудзь).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

смотре́ть несов.

1. глядзе́ць; пазіра́ць;

смотре́ть на не́бо глядзе́ць (пазіра́ць) на не́ба;

смотре́ть пье́су глядзе́ць п’е́су;

2. (на кого, на что, как на… — относиться каким-л. образом) глядзе́ць;

он смо́трит на это как на наруше́ние зако́на ён глядзі́ць на гэ́та як на парушэ́нне зако́на;

3. (осматривать) агляда́ць;

смотре́ть больно́го агляда́ць хво́рага;

4. перен. (наблюдать, присматривать) глядзе́ць, нагляда́ць (за кім, за чым, каго, што); дагляда́ць (каго, што);

смотре́ть за поря́дком глядзе́ць (нагляда́ць) за пара́дкам;

смотре́ть за детьми́ глядзе́ць за дзе́цьмі, дагляда́ць (глядзе́ць) дзяце́й;

5. (быть обращённым куда-л.) выхо́дзіць; (о жерлах орудий) быць паве́рнутымі;

о́кна смо́трят в сад во́кны выхо́дзяць у сад;

6. (показываться откуда-л.) глядзе́ць, выгля́дваць;

из-за туч смотре́ло со́лнце з-за хмар глядзе́ла (выгля́двала) со́нца;

7. (виднеться) відне́цца; (выглядывать) выгля́дваць, выгляда́ць; (просвечивать) свіці́цца;

8. (выглядеть) выгляда́ць;

он смо́трит геро́ем ён выгляда́е геро́ем;

9. вводн. сл.: смотрю́ ба́чу;

ничего́ вы, смотрю́ я, не понима́ете нічо́га вы, ба́чу я, не разуме́еце;

10. в знач. повелит. накл.: смотри́, смотри́те глядзі́, глядзі́це, бач, ба́чце;

смотри́, не упади́ глядзі́, не павалі́ся;

смотри́ ты, како́й серди́тый! бач ты, які́ зло́сны!;

◊

смотре́ть в о́ба а) глядзе́ць ва ўсе́ во́чы; б) (быть на стороже) быць пі́льным;

смотре́ть сквозь па́льцы глядзе́ць праз па́льцы;

смотре́ть в глаза́, в лицо́ (чему-л.) глядзе́ць у твар (чаму-небудзь);

смотре́ть (чьими-л.) глаза́ми на (что-л.) глядзе́ць (чыімі-небудзь) вача́мі на (што-небудзь);

смотре́ть в ко́рень глядзе́ць у ко́рань;

смотря́ по обстоя́тельствам у зале́жнасці ад абста́він;

смотри́ у меня́ глядзі́ ў мяне́;

смотре́ть больши́ми глаза́ми глядзе́ць вялі́кімі вача́мі (вачы́ма), дзіві́цца;

смотре́ть в гроб (в моги́лу) глядзе́ць у дамаві́ну;

смотре́ть в зу́бы (кому) глядзе́ць у зу́бы (каму);

смотре́ть в рот (кому) глядзе́ць у рот (каму);

смотре́ть с (чьих) рук глядзе́ць з (чыіх) рук;

смотре́ть (на кого) све́рху вниз глядзе́ць (на каго) зве́рху ўніз;

смотре́ть не́ на что няма́ на што глядзе́ць;

смотре́ть с наде́ждой глядзе́ць з надзе́яй;

смотре́ть сквозь ро́зовые очки́ глядзе́ць праз ружо́выя акуля́ры;

смотре́ть сме́рти в глаза́ глядзе́ць сме́рці ў во́чы;

смотре́ть пра́вде в глаза́ глядзе́ць пра́ўдзе ў во́чы;

смотря́ как (где, когда́, како́й и т. п.) гле́дзячы як (дзе, калі́, які́ і да таго́ падо́бнае);

глаза́ бы мои́ не смотре́ли во́чы б мае́ не глядзе́лі;

того́ и смотри́ так і чака́й;

как (сло́вно, бу́дто) в во́ду смотре́л як у ваду́ глядзе́ў.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

аго́нь м

1. Féuer n -s, -;

2. (святло) Licht n -(e)s. -er;

запалі́ць аго́нь Licht máchen;

3. вайск Féuer n -s;

гарма́тны аго́нь Geschützfeuer n;

4. (пачуццё, палкасць) Féuer n -s, Begéisterung f -;

яго́ во́чы гара́ць агнём séine Áugen fúnkeln [léuchten];

◊ агнём і мячо́м mit Féuer und Schwert;

з пе́кла ды ў аго́нь (з агню́ ды ў по́лымя) vom Régen in die Tráufe kómmen*;

прайсці́ праз аго́нь і ваду́ разм mit allen Wássern gewáschen sein;

пайсці́ за каго-н у аго́нь і ваду́ für j-n durchs Féuer [durch dick und dünn] gehen*;

падлі́ць але́ю ў аго́нь разм Öl ins Féuer gießen* [schütten]

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

śmierć

śmier|ć

ж. смерць;

~ć naturalna — натуральная смерць;

~ć nagła — раптоўная смерць;

~ć cywilna — пазбаўленне грамадзянскіх правоў;

kara ~ci — смяротная кара;

pasować się ze ~cią — змагацца са смерцю;

sprawa życia i ~ci — пытанне жыцця і смерці;

raz kozie ~ć — адзін раз паміраць; адна казе смерць; два разы не паміраць, а раз давядзецца;

~ć pozorna — летаргія;

czarna ~ć — чума;

zaglądać ~ci w oczy — глядзець смерці ў вочы

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)