неразры́ўны, ‑ая, ‑ае.

Такі, што нельга раз’яднаць; непарыўны, непарушны (пра пачуцці, адносіны, сувязі і пад.). Неразрыўная дружба. Неразрыўныя вузы братэрства. □ Бязмежная адданасць справе і скромнасць шчырага працаўніка — вось дзве галоўныя рысы характару пагранічніка. Гэта, перш за ўсё, .. адзін з тых «вінцікаў», чыя ціхая праца, увесь неразрыўны ланцуг штодзённых маленькіх перамог вельмі часта губляецца ў громе і бляску. Брыль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прыцані́цца, ‑цанюся, ‑цэнішся, ‑цэніцца; зак.

Разм. Збіраючыся купіць што‑н., спытаць пра цану; прытаргавацца. Напарнік, ці кампаньён.., [Платона] вярнуўся дадому з добрай навіною: ён нагледзеў адзін паравік, прыцаніўся да яго і ўжо даў задатак. Ракітны. [Чарнушкі] былі самі такія ж, як людзі, што снавалі перад імі, — някідкія, разважлівыя палешукі, ледзь не кожны з якіх сто разоў прыцэніцца, перш чым купіць. Мележ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

апла́каць, аплачу, аплачаш, аплача; зак., каго-што.

Наплакацца з выпадку чыёй‑н. смерці, страты чаго‑н. Тысячы матак аплакалі ўсё: тугу і голад, пакуты і смерць сяброў. Брыль. // перан. Адчуць і выказаць сваё гора, смутак з выпадку якога‑н. няшчасця. Перш чым Максім Багдановіч аплача ў вершы «Слуцкія ткачыхі» трагедыю прыгонных беларускіх дзяўчат.., слуцкія паясы апіша Адам Міцкевіч. Лойка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зача́ць ​1, ‑чну, ‑чнеш, ‑чне; ‑чнём, ‑чняце; пр. зачаў, ‑ла, ‑ло; зак., каго.

Уст. Зарадзіць, даць пачатак жыцця каму‑н. Зачаць дзіця.

зача́ць ​2, ‑чну, ‑чнеш, ‑чне; ‑чнём, ‑чняце; пр. зачаў, ‑ла, ‑ло; зак., што.

Разм. Пачаць, прыступіць да чаго‑н. Зачаць гаворку. □ І вось дзесь блізка, перш нясмела Зайграў глушэц і абарваўся Ды зноў зачаў, разбалбатаўся. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

склясці́, скляну, склянеш, скляне; скляпём, скленяце; пр. скляў, ‑ла, ‑ло; зак., каго-што.

1. Падвергнуць праклёну, праклясці. Хацелася склясці свой няўдалы лёс. Грамовіч.

2. Выказаць моцнае абурэнне, нездаволенасць кім‑, чым‑н.; аблаяць каго‑н. Адкашляўшыся, дзед перш-наперш моцна скляў падасланага пісарам прайдзісвета. Якімовіч. — Вось людзі! Вось прорва! Каня шкадуюць. А каб вам бог смерці пашкадаваў! — скляў Тодар. Крапіва.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

не́жели союз, книжн. чым, як; при сравнит. ст. передаётся ещё конструкциями с предлогом: за (каго, што);

она́ добре́е, не́жели сестра́ яна́ дабрэ́йшая за сястру́;

пре́жде не́жели перш чым, пе́рад тым як.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

vórzüglich

1.

a

1) выда́тны, ве́льмі до́бры; перава́жны (пра права)

2.

adv перава́жна, гало́ўным чы́нам, перш за ўсё

2) выда́тна, цудо́ўна, надзвыча́йна

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

zunächst

1.

adv перш за усё, перад усі́м, найпе́рш

2.

prp (D) по́бач з

dem Háus ~, ~ dem Haus — зусі́м по́бач [паблі́зу] з до́мам

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Gyrat rependo prius infans quam gradiendo

Дзіця павінна поўзаць перш, чым пачне хадзіць.

Ребёнок должен ползать прежде, чем начнёт ходить.

бел. Не пастаяўшы на парозе, не сядзеш у кут.

рус. Всему своё время. Всякому овощу своё время. Не всё сразу. Всему свой черёд.

фр. Tout a son temps (Всему своё время).

англ. A child must first creep, then go (Ребёнок должен сначала научиться ползать, а потом ходить).

нем. Jedes Ding hat seine Zeit (Каждой вещи своё время).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

◎ На́ша ’кіслае малако’ (Мат. Маг.). Няясна; магчыма, да наш (гл.), параўн. эўфемізм нашаннб (нашъ‑онъ‑нб) ’кал, дрэнь’ (Нас.); сувязь з рус. няша ’іл, рэдкая гразь; плесня, цвіль’, якое выводзяць з комі naša ’пена, асадак, гушча, іл’ (Фасмер, 3, 95), нягледзячы на значную фармальную і семантычную блізкасць, здаецца праблематычнай, перш за ўсё па лінгвагеаграфічных меркаваннях; па семантычных меркаваннях цяжка звязаць з літ. naša ’ўраджай’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)