перш, прысл.

Спачатку, раней.

П. накармлю жывёлу, а потым пайду ў агарод.

◊

Перш за ўсё — у першую чаргу.

Перш за ўсё скажы нам, калі ты ад’язджаеш?

Перш-наперш — спачатку, перш за ўсё.

Перш-наперш неабходна зрабіць тэрміновую работу.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пе́рш

прыслоўе

станоўч. выш. найвыш.
пе́рш - -

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

перш I нареч. пре́жде, сперва́, снача́ла, ра́ньше;

◊ перш-на́перш — пре́жде всего́, пе́рво-на́перво;

перш за ўсё — пре́жде всего́;

перш як (чым)... — пре́жде чем...

перш II (род. пе́рша) сущ., м., спорт. перш

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

перш (цирковой снаряд) перш, род. пе́рша м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

перш, прысл.

Спачатку, раней. Перш сварыўся на яго бацька, потым бачыць — нічога не парадзіш, калі ў сына такая ахвота. Якімовіч. [Маці] хацела запаліць святло, але Мікола папрасіў перш завесіць вокны. Федасеенка.

•••

Перш за ўсё — у першую чаргу. Чалавек на зямлі, хто б ён ні быў: воін ці будаўнік, а перш за ўсё сейбіт. Гроднеў.

Перш-наперш — спачатку, перш за ўсё. Калі змены супадалі, то Ліда перш-наперш старалася наведацца на Лёнеў участак. Кулакоўскі.

Перш чым (злучнік часавы) — перад тым як, да таго як. Дзён пяць блукаў Антось па навакольных вёсках і хутарах, перш чым натрапіў на след пана. Бажко.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

перш прысл

1. früher; éhemals, éhedem (калісьці);

2. (спачатку) zuérst;

перш чым злучн éhe, bevór

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

перш

(фр. perche = жэрдка)

доўгі шост, які выкарыстоўваюць пры выкананні акрабатычных нумароў артысты цырка (эквілібрысты).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

Перш ’раней, некалі, уперад’, ’спачатку’ (ТСБМ, Нас., Мядзв., Гарэц., Вяр., Шат., ТС, Растарг., Бяльк.; астрав., смарг., глыб., швянч., Сл. ПЗБ; докш., Янк. Мат.; Хрэст. дыял.), ’перш-наперш’ (сміл., Станк.; паст., ваўк., воран., Сл. ПЗБ), пэрш ’тс’ (кобр., кам., Сл. ПЗБ) — прыслоўе ў форме вышэйшай ступені (ад пе́ршы 1 — гл.) утворана па ўзору суплетыўных форм менш, лепш, больш, горш. Сюды ж перш‑на́перш ’перш за ўсё’ (ашм., Стан.), перш‑напершу, перш‑на́пярш ’тс’ (віл., пух., Сл. ПЗБ).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

перш-на́перш

прыслоўе

станоўч. выш. найвыш.
перш-на́перш - -

Крыніцы: piskunou2012, prym2009, sbm2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

перш-на́перш прысл zuallerérst, vor állen Díngen

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)