Ма́е́тнасць, ма́ітнысь, ма́йтнысь ’нерухомая маёмасць, зямля’ (Нік., Оч., Нас., Нас. АУ), ст.-бел. маетность, маэтность ’багацце, маёмасць’ (XVI ст.), запазычана з польск. majętność < mieć > мець (гл.) (Булыка, Запазыч., 195; Фасмер, 2, 557).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Малотнік ’малацьбіт’ (карм., Мат. Гом.). Укр. моло́тник ’тс’, ст.-рус. молотникъ ’малатабоец’, польск. młotnik ’каваль’. Да малаціць (гл.). Суфікс ‑нік далучаецца да асновы дзеяслова без суфіксальнай галоснай (як лётчык, польск. lotnik ’лётчык’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пе́чанік ’муляр, пячнік’ (лід., ЛА, 3). Да незафіксаванага *пена ’печ’ (параўн. рус. пск., наўг. цеча, пена ’тс’) і суф. ‑нік, альбо ў выніку намінацыі словазлучэння печаны (майстар, муляр), параўн. польск. piecownik ’пячнік’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пярсцёнак ’упрыгожанне на пальцах’ (ТСБМ, Нас., Гарэц., Шат., Нік. Очерки, Бяльк., ТС; ашм., Стан.). З польск. pierścionek ’тс’ (Кюнэ, Poln., 86), што да *pьrstъ, *pьrstьnь ’тс’ (Банькоўскі, 2, 559). Параўн. персцень (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Піхце́ль, піхцер ’сетка, плецены мяшок з вяровак для сена, саломы’, ’бяроставы кошык для харчоў у дарогу’ (Нік. Очерки; він., Маш.; віл., Сл. ПЗБ). Гл. пяхцель, пяхцер ’тс’, вакапізм пад уплывам піхаць, напіхваць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вако́нца Прыроднае ці выкапанае на балоцістай амшары паглыбленне, прадаўгаватае азярцо (Віц. Нік.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
лесава́л Месца, дзе складаюць ссечаны лес для сплаву; лесасховішча (Віц. Нік. 1895).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
◎ Ла́зні́к 1, ла́зьнік ’сядзібны дух, дамавік, які (пераважна) знаходзіўся ў лазні’ (Нік., Няч., Інстр. 2, Бяд., Мат. Гом.). Да лазня (гл.). Суфіксацыя, як у хлеўнік, хатнік, гуменнік, еў нік (гл.).
◎ Лазні́к 2 ’птушка бугай малы, Ixobrychus minutus’ (Інстр. 2), відавочна, лазнік (націск на ‑ік, калі прыняць пад увагу гнездаванне птушкі — у лазняках і чароце — БелСЭ, 2, 441). Да лаза (гл.). Лексема ўзнікла ў выніку універбізацыі словазлучэння, якое складалася з прыметніка і назоўніка, параўн. стол. лозяный вовк, петрык. лозяны воўчок ’тс’ (Нікан.). Аналагічна польск. trzcinnik ’тс’ < trzcina ’чарот’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Клёў 1 (рыбы) (ТСБМ, Сцяшк., Нік. Очерки). Да кляваць і клюнуць 3.
Клёў 2 ’пра стан п’янага’: «Ён уже клёв (пʼяны)» (Нас.). Да кляваць (гл.). Параўн. кляваць носам і балг. клювам ’павесіць галаву’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пераса́днік ’палісаднік’ (слаўг., Мат. Маг.), рус. калуж., маск., арл., брамак, пересадник ’гадавальнік’, пересадень ’гароднік каля хаты’, славен. presadnik ’тс’. Да перасадзіць < пера- і садзіць (гл.). Аб суф. ‑нік гл. Сцяцко, Афікс. наз., 55.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)