забі́ць¹, -б’ю́, -б’е́ш, -б’е́; -б’ём, -б’яце́, -б’ю́ць; -бі; -бі́ты; зак.

1. каго (што). Пазбавіць жыцця або змучыць пабоямі.

З. з ружжа.

Пагражаць з.

З. да паўсмерці.

2. перан., каго (што). Запалохаць, пазбавіць здольнасці супраціўляцца.

З. чалавека маральна.

3. каго (што). Зарэзаць, закалоць на бойні ці на прамысловым паляванні (спец.).

З. свінню на сала.

З. звера.

4. што. Убіць глыбока, да канца; увагнаць.

З. цвік у сцяну.

5. што. Ударамі, рэзкімі штуршкамі загнаць куды-н.

З. гол (загнаць мяч у вароты). З. шар у лузу (на більярдзе).

6. што. Закрыць наглуха, прыбіўшы дошкі і пад.

З. вокны дошкамі.

7. што. Напоўніць да канца чым-н.; закупорыць.

Пясок забіў трубу.

8. зак. да забіваць (у 3 знач.).

◊

Забіць галаву каму чым (разм.) — абцяжарыць памяць чым-н. непатрэбным.

Хоць забі (разм.) — пра немагчымасць што-н. зрабіць.

|| незак. забіва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. забо́й, -ю, м. (да 3 знач.).

З. жывёлы.

|| прым. забо́йны, -ая, -ае (паводле 3 знач.; спец.).

З. цэх.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

зайсці́, зайду́, зо́йдзеш, зо́йдзе; зайшо́ў, -шла́, -ло́; зайдзі́; зак.

1. Ідучы, мімаходам пабыць дзе-н., наведаць каго-н., наогул прыйсці да каго-н.

З. ў кантору.

З. да сябра.

Зайдзіце да мяне вечарам.

2. па каго-што і з інф. Прыйсці куды-н. па каго-, што-н., з якой-н. мэтай.

З. ў яслі па дзіця.

3. Падысці не прама, а збоку, у абход.

З. ад лесу.

З. з правага боку.

4. Ідучы, трапіць куды-н. далёка, за якую-н. мяжу.

З. ў тыл.

З. па горла ў ваду.

Сонца зайшло за хмары або сонца зайшло (г. зн. схавалася за гарызонтам). Гутарка зайшла за поўнач (перан.). Справа зайшла надта далёка (перан.: перайшла дазволеныя межы).

5. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Узнікнуць, пачацца (пра размову, гутарку).

Зайшла гаворка пра літаратуру.

6. Зрабіць ход, пайсці (пра гульні ў карты).

З. тузам (з туза).

7. у што. Заехаць, паглыбіцца.

Цвік зайшоў у сцяну па самую плешку.

|| незак. захо́дзіць, -джу, -дзіш, -дзіць.

|| наз. захо́д, -у, М -дзе, м.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вы́драць сов.

1. (вынуть вколоченное, вросшее) вы́тащить, вы́рвать, вы́дернуть;

в. цвік са сцяны́ — вы́тащить (вы́рвать, вы́дернуть) гвоздь из стены́;

в. па́сму валасо́ў — вы́дернуть прядь воло́с;

2. (отделить, вырывая из чего-л.) вы́рвать, вы́драть;

в. ліст з кні́гі — вы́рвать (вы́драть) лист из кни́ги;

3. вы́царапать;

◊ в. во́чы — вы́царапать глаза́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дабі́ць сов.

1. в разн. знач. доби́ть; (раненого, недобитого — ещё) прико́нчить;

д. во́рага — доби́ть врага́;

д. трэ́снутую тале́рку — доби́ть тре́снувшую таре́лку;

д. пара́ненага зве́ра — доби́ть (прико́нчить) ра́неного зве́ря;

2. (окончить вколачивание) доколоти́ть;

д. цвік — доколоти́ть гвоздь;

3. разг. (завершить какую-л. работу) око́нчить, зако́нчить;

◊ д. да ру́чкі — доби́ть до ру́чки

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

увагна́ць

1. (прымусіць увайсці, загнаць) hinéinjagen vt, hinéintreiben* vt;

2. (з сілай убіць) éinschlagen* vt, éinhämmern vt (цвік і г. д.):

◊

увагна́ць у магі́лу [труну́] каго-н. j-n ins Grab bríngen*;

увагна́ць у чы́рвань каго-н. j-m die Schámröte ins Gesícht tréiben*;

увагна́ць у пот каго-н. j-m den Schweiß auf die Stirn tréiben*, j-n schwítzen lássen*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

заганя́ць

1. hinéinjagen vt, (hin)éintreiben* vt;

заганя́ць скаці́ну ў хлеў das Vieh in den Stall tréiben*;

2. разм. (стаміць) ábjagen vt, ábhetzen vt;

заганя́ць каня́ ein Pferd ábjagen [zu Tóde jágen], zuschánden fáhren*; ein Pferd zuschánden réiten* (верхавога);

3.:

заганя́ць зве́ра паляўн. ein Tier hétzen [jágen];

4. разм. (забіць цвік і пад.) éinschlagen* vt, tréiben* vt;

5. разм. (прадаць) verklóppen vt, lósschlagen* vt, verschéuern vt

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Сук 1 ’галіна ствала дрэва і яе астатак у дошцы, бервяне’ (ТСБМ, Ласт., ЛА, 1, Сл. ПЗБ, Сцяц. Сл.), ’засохлая галіна’, ’адростак рота’ (Сл. ПЗБ), ’хвосцік у гарбуза’ (ТС), ’скупы чалавек’ (Скарбы, Сцяц. Сл.). Укр., рус. сук, польск. sęk, в.-луж., н.-луж. suk, славін. sąk, чэш., славац. suk, серб.-харв. су̑к, славен. sọ̑k, балг. сък, макед. сак, ст.-слав. сѫкъ. Прасл. *sǫkъ збліжаюць з літ. at‑šankē ’крук, выступ на дрэве; палка’, ст.-інд. çaŋkús ’востры колышак, драўляны цвік, кол’, кімр. cainc ’сук’ (< ḱanki), ст.-ісл. hár ’уключына’ (< hanha‑), якія да і.-е. кораня *ḱonk‑ ’галіна, галуза’, гл. Покарны, 523. Гл. яшчэ Фасмер, 3, 798 з іншай літ-рай; Махэк₂, 592; Бязлай, 3, 285–286; Шустар-Шэўц, 1377; Борысь, 542; ESJSt, 14, 862–863. Пра магчымую сувязь з саха гл. Хэмп, Studia etym. Brun. 3, 97–98. Аб семантычным пераходзе ’нешта крывое, сагнутае’ → ’скупы’ гл. Казлова, Этимология–1982, 49.

Сук 2 ’кастрыца ў прадзіве’ (ТС), суке́ ’сучкі ў воўне’ (карэліц., Шатал.), сучо́к ’скрутак на крутой нітцы’ (ТС), ’вузел’ (Сл. Брэс.). Рус. дыял. сук ’вузел на вяроўцы, на поясе і г. д.’, чэш. мар. suk ’вузялок’. Аддзеяслоўны дэрыват ад сукаць; гл. Махэк₂, 592.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

патро́н ​1, ‑а, м.

1. Гільза з капсулем, зарадам і куляй або шротам. Шура адцягнуў затвор, загнаў патрон у канал ствала. Навуменка.

2. Частка электрычнага прыстасавання, куды ўкручваецца лямпачка. [Рабочы] прынёс і павесіў на цвік, убіты ў сцяну, шнур з электрычным патронам. Арабей.

3. У такарным і свідравальным станку — прыстасаванне для замацавання дэталі, якая апрацоўваецца. Іван замацаваў чарговую дэталь у патрон і ўключыў матор. Ваданосаў.

[Фр. patron.]

патро́н ​2, ‑а, м.

1. У Старажытным Рыме — асоба, якая брала пад сваю апеку і залежнасць свабодных, але бедных або непаўнапраўных грамадзян. // перан. Заступнік, абаронца. // У католікаў — святы, якога лічаць заступнікам і апекуном таго, хто носіць яго імя, або апекуном, абаронцам якога‑н. горада, абшчыны.

2. У капіталістычных краінах — гаспадар якой‑н. фірмы, прадпрыемства. // Разм. Непасрэдны начальнік у адносінах да сваіх падначаленых. [Мая] выпісвала і перакладала па тэме свайго патрона розныя весткі з замежных крыніц. Сабаленка.

[Ад лац. patronus — апякун.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

забіва́ць​II

1. (цвік у сцяну і г. д.) schlágen* vt; zúnageln vt, vernágeln vt (цвікамі); zústopfen vt, verstópfen vt (заткнуць);

2. спарт.:

забіва́ць гол ein Tor schíeßen*;

3. (на смерць) tótschlagen* аддз. vt, erschlágen* vt; ermórden vt (наўмысна);

◊

забіва́ць каму-н галаву́ драбязо́й [глу́пствамі] j-m die Óhren ábreden [voll schwätzen]; j-n mit séinem Geschwätz nérven [-fn];

забіва́ць сабе́ чым-н. галаву́ sich (D) etw. steif und fest éinbilden

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

зачапі́цца I сов., в разн. знач. зацепи́ться;

з. рука́мі за сук — зацепи́ться рука́ми за сук;

рука́ў ~пі́ўся за цвік — рука́в зацепи́лся за гвоздь

зачапі́цца II сов.

1. (за што) заде́ть; споткну́ться (обо что), запну́ться;

з. за крэ́сла — заде́ть за стул;

з. за паро́г — споткну́ться о поро́г;

2. (з кім) перен. связа́ться; затро́нуть (кого), заде́ть (кого)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)