Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

фазатро́н, ‑а, м.

Адзін з відаў устаповак для паскарэння руху зараджаных часціц (ужываюцца для даследаванняў у галіне фізікі атамнага ядра).

[Ад грэч. phasis — з’яўленне і слова (элек)трон.]

фа́зіс, ‑у, м.

Кніжн. Тое, што і фаза (у 1 знач.).

фа́зны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да фазы (у 5 знач.). Фазная ізаляцыя.

фазо́метр, ‑а, м.

Прыбор для вымярэння рознасці фаз паміж напружаннем і токам у ланцугах пераменнага току прамысловай частаты, рознасці фаз электрычных сігналаў у радыётэхнічнай апаратуры.

фай, ‑ю, м.

Шчыльная рубчастая шаўковая або шарсцяная тканіна.

[Фр. faille.]

файдэшы́н, ‑у, м.

Высокагатунковая шаўковая тканіна, адзін з відаў фаю.

[Фр. faille de Chine.]

файдэшы́навы, ‑ая, ‑ае.

Зроблены, пашыты з файдэшыну. Файдэшынавая сукенка.

фа́йны, ‑ая, ‑ае.

Разм. Добры, першасортны. [Гаспадар:] — Файныя парасяткі і дзешава купіў. Прокша. // Добры, прыгожы. [Адэля:] — Віцька твой прыходзіў. Цяпер ведаю, навошта ўвесь час яго хавала ад мяне! Файны хлопец. Савіцкі. — А якая ў цябе брошка файная, — зноў напіўся Косцік да Раі. Арабей.

[Ням. fein — першага сорту, далікатны]

фака́льны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да фокуса ​1. Факальная лінія.

фа́кел, ‑а, м.

1. Свяцільня, звычайна ў выглядзе палкі з наматаным на канцы прасмоленым пакуллем. Мама ўжо хацела бегчы да рыбакоў, каб шукаць [Рыму] з факеламі на рэчцы, але тут адчыніліся дзверы і на парозе паказалася Палагея Аляксандраўна. Васілеўская. Чалавек дзесяць немцаў мітусіліся каля хат, з бутэлькамі і палаючымі факеламі ў руках. Якімовіч.

2. перан. Пра таго, хто (або тое, што) нясе веды, свабоду, ісціну і пад. Нязгасным полымем гарыць у руках чалавека-творцы факел ведаў, запалены Праметэем. «Маладосць».

3. Спец. Конусападобнае полымя, а таксама струмень газу або вадкасці, якія маюць выгляд конуса. Са знешніх самых эфектыўных прыкмет промысла — факел над зялёным жытам: спальваецца газ, які аддзяліўся ад нафты. Шамякін.

4. У астраноміі — светлыя, няправільнай формы плямы на паверхні Сонца.

[Ням. Fackel.]