Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

адры́вачны, ‑ая, ‑ае.

1. Які складаецца з асобных урыўкаў, які не складае цэлага; няпоўны, мала звязаны. Адрывачныя звесткі.

2. Які перапыняецца нечаканымі паўзамі, адрывісты. Адрывачныя фразы.

адры́вісты, ‑ая, ‑ае.

Які раптоўна абрываецца; перарывісты (пра гукі). Зусім недалёчка раздалося некалькі адрывістых стрэлаў. Лынькоў. Брэх вясковых сабак пераклікаўся з глухім адрывістым брэхам нямецкіх аўчарак. Васілевіч. // Пра гаворку, якая перапыняецца частымі паўзамі, складаецца з асобных слоў, кароткіх, рэзкіх выказванняў. Злосна і падоўгу круціць дзяжурны ручку апарата, а пасля гэтак жа злосна і падоўгу крычыць у трубку адрывістыя, неразборлівыя словы. Галавач.

адрыга́цца, ‑аецца.

Незак. да адрыгнуцца.

адрыга́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да адрыгнуць.

адрыгну́цца, ‑нецца; зак.

1. Выйсці, выдаліцца са стрававода, са страўніка пры адрыжцы. // безас. Пра адрыжку. Адрыгнуцца цыбуляй.

2. перан. Разм. Выклікаць непрыемныя для каго‑н. вынікі; адбіцца пэўным чынам за зробленае каму‑н. зло. [Сёмка:] Гні, пане, дрэўца, пакуль гнецца, Прыйдзе пара — адрыгнецца. Глебка.

адрыгну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак.

Выдаліць газы, часціны, ежы пры адрыжцы.

адры́жка, ‑і, ДМ ‑жцы, ж.

1. Выхад са стрававода, страўніка праз рот газаў, іншы раз з часцінкамі ежы. Елі Пшыбыцкі з Андрусовічам доўга і прагна, аж пакуль не апанавала абодвух адрыжка. Курто. Я узненавідзеў гэтых мукамолаў і пасечнікаў (рыжыя бароды, Святыя твары, сытая адрыжка). Панчанка.

2. перан. Разм. Праяўленне чаго‑н. аджылага; перажытак. Адрыжка мінулага.

адры́на, ‑ы, ж.

Халодная будыніна для захоўвання кармоў, сельскагаспадарчага інвентару; пуня. З чыстай рэчкі Быстрыцы Светлай чыстай вадзіцы, А з адрыны Канюшыны, А са свірна макухі, А мякіны з-пад павеці Для кароўкі Пястухі Нанасілі гуртам дзеці. Шушкевіч.

адры́нуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.

Адысці назад, адступіць, адхлынуць. Натоўп адрынуў назад.

адрыпе́ць, ‑піць; зак.

Перастаць рыпець. Адрыпеў журавель над калодзежам. Колькі вёдзер ты нацягаў, Поячы жнівень, Глякі халодзячы, Колькі смагі здымаў, Стомы змываў!.. Арочка.