Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

тэрмінава́цца, ‑нуецца; незак.

Зал. да тэрмінаваць.

тэрмінава́ць, ‑ную, ‑нуеш, ‑нуе; зак. і незак., што.

Назваць (называць) што‑н. якім‑н. тэрмінам. Тэрмінаваць новыя навуковыя паняцці.

тэрміна́л, ‑а, м.

Устройства ў саставе вылічальнай сістэмы, якое прызначана для ўводу інфармацыі ў сістэму і вываду інфармацыі з яе.

[Ад лац. terminalis — які мае адносіны да канца.]

тэрміналагі́чны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да тэрміналогіі, уласцівы ёй. Тэрміналагічная камісія. Тэрміналагічная лексіка.

2. Які аб’ядноўвае, змяшчае тэрміны ​2 (у 1 знач.). Тэрміналагічны слоўнік.

тэрмінало́гія, ‑і, ж.

Сукупнасць тэрмінаў у якой‑н. галіне навукі, мастацтва, грамадскага жыцця. Матэматычная тэрміналогія. // Раздзел лексікалогіі, які займаецца вывучэннем тэрмінаў.

тэрміна́тар, ‑а, м.

Мяжа паміж асветленай Сонцам і цёмнай часткамі нябеснага цела.

[Ад лац. termino — размяжоўваю.]

тэрміні́зм, ‑у, м.

Спец. Ідэалістычнае філасофскае вучэнне, якое сцвярджае, што агульныя паняцці — гэта словы, якія не маюць адпаведнасцей у аб’ектыўнай рэальнасці.

[Ад лац. terminus — слова, тэрмін.]

тэрміно́васць, ‑і, ж.

1. Уласцівасць тэрміновага. Тэрміновасць паездкі. Тэрміновасць заказу.

2. Разм. Тэрміновая справа; спешка. — Няўжо так абавязкова ехаць у раён сёння?.. Такая тэрміновасць, падумаеш. Перабуду ж неяк аднаго паўдня і без кручкоў... Васілевіч.

тэрміно́вы, ‑ая, ‑ае.

1. Які патрабуе неадкладнага, хуткага выканання, вырашэння; спешны. Тэрміновы заказ. □ Кур’ер са штаба злучэння прыімчаў загад аб тэрміновым перамяшчэнні брыгады. Кулакоўскі. Лодку заліло вадою, і трэба было прыняць тэрміновыя меры, каб яе выратаваць. Шкраба. Развітанне з Піліпам Андрэевічам я знарок адклаў на апошнія дні, калі ў мяне ўжо не заставалася ніякіх тэрміновых спраў, звязаных з ад’ездам. Краўчанка. // Які патрабуе неадкладнай пасылкі, адпраўкі. Тэрміновы груз. Тэрміновая тэлеграма. // Які ажыццяўляецца без прамаруджвання. Тэрміновая медыцынская дапамога.

2. Абмежаваны пэўным тэрмінам, разлічаны на пэўны тэрмін. Тэрміновы ўклад. Тэрміновая пазыка.

тэрмі́ст, ‑а, М ‑сце, м.

Спецыяліст па тэрмічнай апрацоўцы металу.