тупі́ца

‘асоба’

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. тупі́ца тупі́цы
Р. тупі́цы тупі́ц
Д. тупі́цу тупі́цам
В. тупі́цу тупі́ц
Т. тупі́цам тупі́цамі
М. тупі́цу тупі́цах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

тупі́ца

‘асоба’

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. тупі́ца тупі́цы
Р. тупі́цы тупі́ц
Д. тупі́цы тупі́цам
В. тупі́цу тупі́ц
Т. тупі́цай
тупі́цаю		 тупі́цамі
М. тупі́цы тупі́цах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

тупі́ца

‘тупая сякера’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. тупі́ца тупі́цы
Р. тупі́цы тупі́ц
Д. тупі́цы тупі́цам
В. тупі́цу тупі́цы
Т. тупі́цай
тупі́цаю		 тупі́цамі
М. тупі́цы тупі́цах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

тупі́ца

1. ж. (о тупом топоре, ноже и т.п.) тупи́ца;

2. м. и ж., разг., пренебр. (о человеке) тупи́ца

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

тупі́ца, ‑ы.

1. ж. Тупая сякера, каса і пад. [Юрка:] — Чаму ты тупіцаю колеш? [Юзік:] — Бо тата не дае вострае сякеры. Кажа, што я яшчэ калена рассяку сабе. Чорны.

2. м. і ж.; ДМ ‑у, Т ‑ам, м.; ДМ ‑ы, Т ‑ай (‑аю), ж. Разм. зневаж. Тупы, някемлівы, абмежаваны чалавек. [Сяргей Кірылавіч:] — Цэхавыя інжынеры амаль не займаюцца тэхнікай. А большасць жа з нас не тупіцы ад прыроды, хочуць вучыцца, расці. Мыслівец.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Тупі́ца ‘тупая сякера’, ‘тупы, някемлівы чалавек’ (ТСБМ, Нас., Шымк. Собр., Руб., ТС, Касп., Пятк. 2, 3), ‘тупая сякера’ (Чач., Бяльк., Варл.), ст.-бел. тупица ‘тупая сякера, каса і пад.’ (1590 г., ГСБМ). Да тупы (гл.), паводле Борыся (631–632), першапачаткова ў адносінах да прылад, пазней — у адносінах да чалавека.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

тупи́ца

1. разг. тупі́ца, -цы м. и ж.;

2. спец. тупі́ца, -цы ж.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ідыёт, -а, М -ёце, мн. -ы, -аў, м.

1. Разумова адсталы, недаразвіты ад нараджэння чалавек.

2. Дурань, тупіца (разм., лаянк.).

|| ж. ідыётка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

бяспа́мятны, ‑ая, ‑ае.

Які мае вельмі слабую памяць; няпамятлівы. Алеся лаюць за [божы] закон: — Ото бяспамятны дурніца! Бадай ты спрогся быў, тупіца! — Смяюцца, строяць з хлопца кпіны. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ідыёт, ‑а, М ідыёце, м.

1. Разумова адсталы, недаразвіты, прыдуркаваты чалавек.

2. Разм. лаянк. Дурань, тупіца. Кюблер паморшчыўся, нібы ў яго моцна забалеў зуб, некага вылаяў: — Ідыёт! Заўсёды спяшаецца. Шамякін.

[Ад грэч. idiōtēs — невук.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)