пужа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; незак., каго (што).
Наводзіць страх, палохаць.
|| зак. спужа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны і напужа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны.
Напужаў мех, дык і торба страшна (прыказка).
|| аднакр. пужну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́
|| наз. пужа́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пужа́ць
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
пужа́ю |
пужа́ем |
| 2-я ас. |
пужа́еш |
пужа́еце |
| 3-я ас. |
пужа́е |
пужа́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
пужа́ў |
пужа́лі |
| ж. |
пужа́ла |
| н. |
пужа́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
пужа́й |
пужа́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
пужа́ючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
пужа́ць несов.
1. пуга́ть; устраша́ть, запу́гивать;
2. (пугая, заставлять подниматься с места) вспу́гивать
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пужа́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., каго-што.
1. Наводзіць страх, палохаць. Пукатыя вочы, крывая дзюба [пугача] нават цяпер пужаюць. Маўр. Вецер гойсае па пушчы і галлё сухое трушчыць, птушанят малых пужае на яліне у гняздзе. Грахоўскі. // Прымушаць баяцца каго‑, чаго‑н., страшыць кім‑, чым‑н. Пужаць дзяцей бабай-ягой. □ Словы «генеральная рэпетыцыя» здаваліся сялянам нейкім страшыдлам, ім нават пужалі дзяцей. Пшыркоў. // Выклікаць трывогу. Работа не пужала мяне, а пужала беспрасветнасць яе. Скрыган. [Доктар:] — Але скажу вам, што жанчына, якая ніколі не плача, мяне пужае і.. замарожвае. Васілевіч.
2. Спужаўшы, прымушаць падняцца з месца, пабегчы, паляцець. Прыжмурыўшы вока, Міколка ўглядаецца ў далёкую грушу .. — Ізноў нехта бусла пужае... Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пужа́ць ’палохаць, страшыць’ (ТСБМ; Нас.; Шат.; Сержп.; ТС; швянч., Сл. ПЗБ), пужа́цца ’палохацца, лякацца, жахацца’ (Гарэц.; Шымк. Собр., Растарг.; швянч., Сл. ПЗБ), рус. пужа́ть ’палохаць’. Ітэратыў ад пу́дзіць ’палохаць, гнаць’, першапачаткова, магчыма, *пуджаць, параўн. радзі́ць — раджа́ць, хадзі́ць — дыял. ха(д)жа́ць ’даглядаць пчол’ і пад.; параўн. таксама польск. дыял. pędzać ’гнаць; паганяць’ ад pędzić ’прымушаць бегчы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
страши́ть несов. страшы́ць; (пугать) пужа́ць, пало́хаць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
устраша́ть несов. стра́шыць, застра́шваць; (запугивать) пужа́ць; пало́хаць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пуга́ть несов. пужа́ць, пало́хаць; (полошить) пу́дзіць; (стращать) стра́шыць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)