прарва́ць, -ву́, -ве́ш, -ве́; -вём, -вяце́, -ву́ць; -ві; -ва́ны; зак.
1. што. Разарваўшы, зрабіць адтуліну, дзірку ў чым-н.
П. панчоху.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), што. Пра ваду: моцным напорам прамыць адтуліну ў чым-н., разбурыць перашкоду.
Прарвала плаціну.
3. што. Прабіцца праз што-н., зламаўшы супраціўленне.
П. варожую блакаду.
4. што. Зрабіць радзейшым, вырваўшы частку раслін.
П. буракі.
5. безас., каго (што). Аб раптоўным пераходзе ад бяздзеяння ці спакойнага стану да якога-н. інтэнсіўнага дзеяння (разм.).
Ён доўга маўчаў, але тут і яго прарвала.
|| незак. прарыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. прары́ў, -ы́ву, м. (да 2 і 3 знач.).
|| прым. прарыўны́, -а́я, -о́е (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прарва́ць
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
прарву́ |
прарвё́м |
| 2-я ас. |
прарве́ш |
прарвяце́ |
| 3-я ас. |
прарве́ |
прарву́ць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
прарва́ў |
прарва́лі |
| ж. |
прарва́ла |
| н. |
прарва́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
прарві́ |
прарві́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
прарва́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
прарва́ць сов.
1. в разн. знач. прорва́ть;
п. панчо́ху — прорва́ть чуло́к;
вада́ ~ва́ла плаці́ну — вода́ прорвала́ плоти́ну;
п. варо́жую блака́ду — воен. прорва́ть вра́жескую блока́ду;
2. с.-х. прореди́ть, продёргать;
п. буракі́ — прореди́ть (продёргать) свёклу;
3. безл., разг. прорва́ть;
ён до́ўга маўча́ў, але тут і яго́ ~ва́ла — он до́лго молча́л, но тут и его́ прорва́ло
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прарва́ць, ‑рву, ‑рвеш, ‑рве; ‑рвём, ‑рвяце; зак.
1. што. Разадраць, утварыўшы дзірку. Сухі корань прарваў шынель і прайшоў навылёт. Чорны.
2. безас. што. Моцным напорам прамыць дзірку ў чым‑н., разбурыць перашкоду (пра ваду). Цяпер не хапае толькі, каб прарвала плаціну, і тады паляціць усё ўніз. Броўка. // без дап. Лопнуць (аб нарыве). Нарыў прарвала.
3. што. Зламаць супраціўленне, прабіцца, прайсці праз што‑н. Прарваць фронт. Прарваць блакаду. □ Брыгада прарвала варожую абарону, глыбока ўклінілася ў размяшчэнне немцаў. Мележ.
4. што. Зрабіць радзейшым, вырваўшы частку раслін. Прарваць цукровыя буракі.
5. што. Парушыць (цішыню, маўчанне і пад.). Раптам у бакавым калідоры цішыню прарваў прарэзлівы мужчынскі крык. Новікаў.
6. безас. каго і без дап. Разм. Аб раптоўным пераходзе ад бяздзеяння ці спакойнага стану да якога‑н. інтэнсіўнага дзеяння. Нарэшце краўца прарвала: падскочыў з услончыка, насунуў аблавушку і.. рынуўся да дзвярэй. Рылько.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прарыва́ць¹ гл. прарваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прарыўны́ гл. прарвацца, прарваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
папрарыва́ць¹, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., што.
1. Прарваць што-н. у многіх месцах, прарваць усё, многае.
2. Зрабіць пасадкі чаго-н. радзейшымі.
П. буракі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прарыва́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле дзеясл. прарываць 1 — прарваць (у 4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дэблакава́ць
‘прарваць (прарываць), зняць (здымаць) аблогу чаго-небудзь’
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
дэблаку́ю |
дэблаку́ем |
| 2-я ас. |
дэблаку́еш |
дэблаку́еце |
| 3-я ас. |
дэблаку́е |
дэблаку́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
дэблакава́ў |
дэблакава́лі |
| ж. |
дэблакава́ла |
| н. |
дэблакава́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
дэблаку́й |
дэблаку́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
дэблаку́ючы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
дэблакава́ць
‘прарваць (прарываць), зняць (здымаць) аблогу чаго-небудзь’
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
дэблаку́ю |
дэблаку́ем |
| 2-я ас. |
дэблаку́еш |
дэблаку́еце |
| 3-я ас. |
дэблаку́е |
дэблаку́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
дэблакава́ў |
дэблакава́лі |
| ж. |
дэблакава́ла |
| н. |
дэблакава́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
дэблаку́й |
дэблаку́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
дэблакава́ўшы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)