пераста́ць
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
пераста́ну |
пераста́нем |
| 2-я ас. |
пераста́неш |
пераста́неце |
| 3-я ас. |
пераста́не |
пераста́нуць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
пераста́ў |
пераста́лі |
| ж. |
пераста́ла |
| н. |
пераста́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
пераста́нь |
пераста́ньце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
пераста́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
пераста́ць сов. переста́ть;
п. смя́яцца — переста́ть смея́ться;
дождж не ~та́ў — дождь не переста́л;
галава́ ~та́ла бале́ць — голова́ переста́ла боле́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пераста́ць, ‑стану, ‑станеш, ‑стане; зак., звычайна з інф.
Спыніць якое‑н. дзеянне, выйсці з якога‑н. стану. Аркестр перастаў іграць, і пары пачалі выходзіць у парк. Скрыпка. Спіць хлопчык, як забіты, і кашляць перастаў. Гарэцкі. Камунізм перастаў быць толькі навуковай тэорыяй, ён выйшаў на прасторы рэвалюцыйнай практыкі. «Звязда». // Спыніцца, кончыцца (пра дождж, снег, вецер). Дождж перастаў на світанні, і хлопцы зараз жа пачалі рыхтавацца ў дарогу. Маўр.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пераста́ць ’перастаць’ (ТСБМ), укр. переста́ти ’тс’, ’станавіцца на дарозе’, рус. перестать, стараж.-рус. перестати ’спыніцца, адстаць, спыніць’, польск. przestać, н.-луж. pśesiaś, в.-луж. přeslać ’перастаць, прыпыніцца’, чэш. přestati ’тс’, славац. prestať ’перастаць, пакінуць, скончыцца’, славен. prestáti, серб.-харв. прѐстати, макед. престане, балг. преста́на ’тс’, ст.-слав. прѣстати ’перастаць, наступіць’, ’спыніць’. Прасл. *perstati. Параўн. аналагічна ўтворанае лац. per‑stāre ’цвёрда стаяць, заставацца на месцы, працягвацца’. Да пера- і стаць (гл.) (Трубачоў, Проспект, 69–70).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
перастаць, пакінуць, кінуць
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
перастава́ць несов. перастава́ць; см. пераста́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
разонра́виться сов., разг. пераста́ць падаба́цца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
шчу́кнуць
‘перастаць, сціхнуць’
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
- |
- |
| 2-я ас. |
- |
- |
| 3-я ас. |
шчу́кне |
шчу́кнуць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
шчу́кнуў |
шчу́кнулі |
| ж. |
шчу́кнула |
| н. |
шчу́кнула |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
шчу́кнуўшы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
адхлу́пнуць
‘адстаць, аддзяліцца, перастаць шчыльна прылягаць да чаго-небудзь’
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
- |
- |
| 2-я ас. |
- |
- |
| 3-я ас. |
адхлу́пне |
адхлу́пнуць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
адхлу́пнуў |
адхлу́пнулі |
| ж. |
адхлу́пнула |
| н. |
адхлу́пнула |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
адхлу́пнуўшы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
змо́ўкнуць, -ну, -неш, -не; змоўк, -кла; -ні; зак.
Перастаць гучаць ці перастаць гаварыць.
Музыка змоўкла.
Кулямёт змоўк.
Апавядальнік змоўк.
|| незак. змаўка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)