няўжо́
часціца
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
няўжо́, часц. пыт.
Ужыв. ў пытальных сказах у знач.: хіба? ці магчыма?
Н. ён згадзіўся? Н. гэта праўда?
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
няўжо́ частица вопр. неуже́ли; ра́зве;
н. гэ́та пра́ўда? — неуже́ли э́то пра́вда?
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
няўжо́, часціца пытальная.
Ужываецца ў пытальных сказах у значэнні: хіба, ці магчыма, выказваючы апрача пытання сумненне, недавер, здзіўленне. — Няўжо гэта запіска майго брата? — задумаўся Мікола. Якімовіч. — Няўжо ты не верыш мне? — запытаўся я, адчуваючы невыразны боль у сэрцы. Асіпенка. «Няўжо заблудзіўся? Напэўна, збочыў улева», — падумалася мне. В. Вольскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Няўжо́ (не ўжо, неўжо) ’няўжо, хіба’ (Нас., Мядзв., Гарэц., Яруш., Касп., Бяльк., Сл. ПЗБ), неўжэ́ ’тс’ (Пятк., ТС, Ян.), сюды ж няўжо́ ж (не ўжо‑жъ) ’хіба, няўжо; а як жа’ (Нас.), няўжож ’няўжо’ (Яруш.), неўжож ’тс’ (Мядзв.), неўжэ ж ’няўжо; так, ага, а як жа’ (ТС), нывжэж ’а як жа’ (брэсц., Нар. лекс.), укр. невже ’няўжо’, рус. дыял. невжо, неуж ’тс’. З не і ўжо (*(j)uže), параўн. рус. уж не плачет ли он? (ESSJ SG, 2, 473; Фасмер, 3, 69). Параўн. няўго, няго (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
неуже́ли нареч. няўжо́;
неуже́ли э́то пра́вда? няўжо́ гэ́та пра́ўда?;
неуже́ли! няўжо́!
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
неу́жто нареч., разг. няўжо́;
неу́жто пра́вда? няўжо́ пра́ўда?
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ужли́ част., уст. няўжо́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
не́людзь, -я, мн. -і, -яў, м.
1. Нелюдзімы, пануры чалавек.
2. пераважна мн. Вылюдкі, перараджэнцы, звяры.
Няўжо мы нелюдзі нейкія?
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
падурне́ць, 1 і 2 ас. адз. не ўжыв., -е́е; -е́ем, -е́еце, -е́юць; зак. (разм.).
Здурнець — пра ўсіх, многіх.
Няўжо яны падурнелі ўсе?
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)