немаўля́, -я́ці, мн. -ля́ты, -ля́т, н.
Малое дзіця.
|| ласк. немаўля́тка, -а, мн. -і, -так, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
немаўля́
назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, ніякі род, рознаскланяльны
|
адз. |
мн. |
| Н. |
немаўля́ |
немаўля́ты |
| Р. |
немаўля́ці |
немаўля́т |
| Д. |
немаўля́ці |
немаўля́там |
| В. |
немаўля́ |
немаўля́т |
| Т. |
немаўлём |
немаўля́тамі |
| М. |
немаўля́ці |
немаўля́тах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
немаўля́ ср. младе́нец ж.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
немаўля́, ‑ляці; мн. ‑ляты, ‑лят; н.
Малое дзіця. У лодцы, пасярэдзіне, — блакітная каляска, а ў ёй махае ручаняткамі немаўля. Сачанка. Не ведаю велічы большай, чым маці, Што цешыцца ўсмешкай свайго немаўляці! Гілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Немаўля ’малое дзіця’ (ТСБМ), іншыя формы, адзначаныя ў мастацкай літаратуры: немаўляшка (Багдановіч), немаўлёнак ’дзіця, якое знаходзіцца яшчэ ў лоне мацеры, не радзілася на свет’ (Лужанін), немаўлятка і пад., гл. Рапановіч, Лекс. і грам., 26–27. Адсутнасць слова ў народных гаворках сведчыць пра запазычанне, параўн. польск. niemowlę, укр. немовля́ ’дзіця, што яшчэ не гаворыць’ (Грынч.), якія маглі быць непасрэднымі крыніцамі запазычання (асабліва апошняе). Ст.-бел. немовя ’грудное дзіця’ (пачатак XVII ст.), паводле Булыкі (Лекс. запазыч.), са ст.-польск. niemowlę, хутчэй niemowię, што ў сваю чаргу запазычана з чэшскай, параўн. заўвагу Урбанчыка адносна польск. niemowiątko, якое упершыню з’явілася ў перакладзе Бібліі (ZPSS, 8, 460). Гл. таксама Фасмер, ZfSlPh, 12, 120; Вінцэнц, Slavica Herosolimitana, 7, 245–252; Брукнер, 360.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
апо́ўзліца
‘жан. да апоўзлік - немаўля, карапуз’
назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
апо́ўзліца |
апо́ўзліцы |
| Р. |
апо́ўзліцы |
апо́ўзліц |
| Д. |
апо́ўзліцы |
апо́ўзліцам |
| В. |
апо́ўзліцу |
апо́ўзліц |
| Т. |
апо́ўзліцай
апо́ўзліцаю |
апо́ўзліцамі |
| М. |
апо́ўзліцы |
апо́ўзліцах |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
сяміме́сячны, -ая, -ае.
1. Працягласцю ў сем месяцаў.
Сямімесячная хвароба.
2. Узростам у сем месяцаў.
Сямімесячнае дзіця.
3. Пра немаўля: які нарадзіўся неданошаным, праз сем месяцаў пасля зачацця.
Выходжванне сямімесячных (наз.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сысу́н, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.
1. Дзіцяня млекакормячай жывёліны, якое ссе маці.
2. Немаўля (разм., жарт.).
3. перан. Малады, нявопытны ў якой-н. справе чалавек.
|| памянш. сысуно́к, -нка́, мн. -нкі́, -нко́ў, м.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Маўлянё ’грудное дзіця’ (КТС, І. Чыгрынаў). У выніку перастаноўкі складоў з немаўлё ’немаўля’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
грудно́й грудны́;
грудно́й ребёнок грудно́е дзіця́ (немаўля́);
грудно́й го́лос грудны́ го́лас;
грудна́я жа́ба мед., уст. грудна́я жа́ба.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)