нараста́ць
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
- |
- |
| 2-я ас. |
- |
- |
| 3-я ас. |
нараста́е |
нараста́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
нараста́ў |
нараста́лі |
| ж. |
нараста́ла |
| н. |
нараста́ла |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
нараста́ючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
нараста́ць несов., в разн. знач. нараста́ть; (о наросте — ещё) образо́вываться; см. нарасці́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нараста́ць, ‑ае; незак.
1. Незак. да нарасці.
2. Павялічвацца ў памерах. Ад наносаў пяску нарастае бераг рэчкі.
3. Павялічвацца па сіле, узрастаць. Шум цягніка набліжаўся, нарастаў, ён пераходзіў у грукат. Лынькоў. Сцяпан адчуў, як у яго зноў нарастае гнеў. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нарасці́, 1 і 2 ас. не ўжыв., -расце́; наро́с, -расла́, -сло́; зак.
1. Вырасці ў нейкай колькасці.
Нарасло хмызняку.
2. Вырасці на паверхні чаго-н.
На страсе нарасло моху.
3. Сабрацца, павялічыцца (аб працэнтах, грошах і пад.).
Нараслі працэнты за год.
|| незак. нараста́ць, -а́е; наз. нараста́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
нараста́ть несов. нараста́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нараста́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. нарастаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наплыва́ть несов.
1. наплыва́ць;
2. (нарастать) нараста́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нараста́ючы,
1. ‑ая, ‑ае. Дзеепрым. незал. цяпер. ад нарастаць.
2. ‑ая, ‑ае; у знач. прым. Які робіцца мацнейшым, гучнейшым. Нарастаючыя гукі. □ Кроў пульсавала выразней, з нарастаючымі ўдарамі. М. Ткачоў.
3. Дзеепрысл. незак. ад нарастаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
На́расць ’нараст’ (Гарэц., Бяльк., Сл. ПЗБ, ТС), на́расцень ’тс’ (Нас.; бялын., Янк. Мат.; Сл. ПЗБ, Мат. Гом., ТС), на́раснь ’тс’ (Мат. Гом.), на́расля, наро́сля ’тс’ (Мат. Гом., ТС), на́расль ’тс’ (Сл. ПЗБ). Ад нараста́ць, гл. расці́.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Нарошча ’спосаб, прыём, метад’ (полац., Нар. лекс.), нарошч ’раз, спосаб’ (міёр., Нар. сл.), наро́шчы мн. ’прыступы’, параўн.: «Зуб разбалеўся, учора трыма нарошчамі як уздымецца боль…» (мядз., Нар. словатв.). Няясна; наўрад ці ад нараста́ць ’узрастаць, з’яўляцца зноў і зноў’, хаця апошні прыклад мог бы сведчыць у карысць такога паходжання слова, параўн. наварат ’прыём, заход’. Магчыма, да *orzčęti ’пачаць’, параўн. балг. начин ’спосаб’ (*načęti ’пачаць’) і пад., або да ра́ска ’столка’ (міёр., Нар. сл.) з пераходам а > о пад націскам тыпу штаны/штонікі і чаргаваннем тыпу доска/дошчка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)