мура́шнік

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. мура́шнік мура́шнікі
Р. мура́шніка мура́шнікаў
Д. мура́шніку мура́шнікам
В. мура́шнік мура́шнікі
Т. мура́шнікам мура́шнікамі
М. мура́шніку мура́шніках

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

мура́шнік, -а, мн. -і, -аў, м.

Надземная частка жылля мурашак у выглядзе конусападобнай кучы з зямлі, ігліцы і інш.

Ахоўваць мурашнікі.

Людскі м. (перан.: аб мностве людзей, якія рухаюцца, мітусяцца).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

мура́шнік м. мураве́йник

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

мура́шнік, ‑а і ‑у, м.

1. ‑а. Надземная частка жылля мурашак у выглядзе кучы, капца зямлі, лісцяў і г. д. То тут, то там былі відаць шэрыя стажкі мурашнікаў. Сіняўскі.

2. ‑у. Мурашкі, якія жывуць у такім жыллі. // перан. Разм. Аб мностве людзей, якія рухаюцца, мітусяцца. З мільённага людскога мурашніку, што трапятаў перад Ганнінымі вачыма, рэльефна выступала фігура Рыгора. Гартны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Мура́шнік 1 ’капец зямлі, лісцяў, дзе жывуць мурашкі’ (ТСБМ, Шат., Др.-Падб., Касп., ТС, Сл. ПЗБ; слаўг., Яшк.), драг. му́рашнык (Лучыц-Федарэц), гродз. мура́жнік, лід. мурашэчнік ’тс’ (Сл. ПЗБ). Да му́раха (гл.). Аб суфіксе ‑нік гл. Сцяцко, Афікс. наз., 117–118.

Мура́шнік 2 ’дзік’ (Нар. Гом.). Да мура́шнік 1. Параўн. аналагічна рус. пск., цвяр., смал., перм. мурав́ейник ’тс’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

мураве́йник мура́шнік, -ка м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

мураве́йнік м., см. мура́шнік

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

расшавялі́ць, -вялю́, -ве́ліш, -ве́ліць; -ве́лены; зак., каго-што.

1. Шавелячы, разварушыць, вывесці са спакойнага стану.

Р. мурашнік.

2. перан. Абудзіць да дзейнасці.

Р. слухачоў.

|| незак. расшаве́льваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Муртаўня́ ’мурашнік’ (Бір. дыс.). Відаць, у выніку кантамінацыі слоў гурт і ⁺мураў‑ня.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Мурашы́вы ’гнілы, спарахнелы’ (маст., Сцяшк. Сл.). У выніку кантамінацыі лексем мурашнік 1 (гл.) і польск. zmurszaty ’збуцвелы’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)