лізну́ць
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
лізну́ |
лізнё́м |
| 2-я ас. |
лізне́ш |
лізняце́ |
| 3-я ас. |
лізне́ |
лізну́ць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
лізну́ў |
лізну́лі |
| ж. |
лізну́ла |
| н. |
лізну́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
лізні́ |
лізні́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
лізну́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
лізну́ць сов., однокр., прям., перен. лизну́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
лізну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак.
1. каго-што. Аднакр. да лізаць.
2. чаго. Разм. З’есці чаго‑н. зусім нямнога; паспытаць. Павінен табе сказаць, Сымон, .. [Давід] вельмі слаба есць. Лізне чаго-небудзь, што тое кацяня, і ўжо не можа больш. Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ліза́ць, ліжу́, лі́жаш, лі́жа; ліжы́; лі́заны; незак., каго-што.
1. Праводзіць языком па чым-н.
Л. талерку.
2. Падбіраючы языком есці, піць.
Кот лізаў разлітае на стале малако.
3. перан. Дакранацца, пакрываць, абдаваць сабой (пра хвалі, полымя і пад.).
Хвалі ліжуць пясок.
|| аднакр. лізну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́.
|| наз. ліза́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
лизну́ть сов., однокр. лізну́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
паліза́ць, ‑ліжу, ‑ліжаш, ‑ліжа; зак., каго-што.
Лізаць некаторы час; лізнуць некалькі разоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лізану́ць
‘лізнуць каго-небудзь, што-небудзь’
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
лізану́ |
лізанё́м |
| 2-я ас. |
лізане́ш |
лізаняце́ |
| 3-я ас. |
лізане́ |
лізану́ць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
лізану́ў |
лізану́лі |
| ж. |
лізану́ла |
| н. |
лізану́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
лізані́ |
лізані́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
лізану́ўшы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
Палабізава́ць ’лізнуць, паласавацца трошкі’ (Нар. лекс., полац.). Гл. лабзаваць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Лізану́ць ’сцебануць, лупцануць’ (Янк., II, Маг., Нас.), лізнуць ’тс’ (беласт., Сл. паўн.-зах.), ’ударыць’ (Касп.) развілося ў выніку пераносу значэння дзеяслова лізаць (гл.) ’лёгка датыкацца’. Бел.-рус. ізалекса, параўн. пск., цвяр., смал. лизануть ’ударыць чымсьці гібкім’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лэмзгаць ’лізаць’, лэмзнуць ’лізнуць’ (ашм.) паходзяць, паводле Грынавяцкене і інш. (Liet. term., 182), з літ. lémžti ’тс’. Нарашчэнне асновы ‑г‑ выражае незакончанае, але шматразовае дзеянне. Аналагічна вэзгаць (гл.) або з глухой зычнай ‑к‑: пэцкаць. Гэта нарашчэнне знікае ў тых жа дзеясловах закончанага трывання (лэмзнуць, пэцнуць).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)