Verbum

Му́драсць ’уласцівасць мудрага’, ’мудрыя думкі, выказванні’, ’жыццёвы вопыт’, ’нешта складанае’ (ТСБМ). Прасл. mǫdrostь (Краўчук, Этимология–1984, 103). Да му́дры ₁ (гл.).

Ая́ выклічнік, у іран. значэнні ’баюся я цябе’ (Крывіцкі, вусн. паведамл.), параўн. укр. ая ’так’, адносна якога Краўчук, ВЯ, 1968, 4, 120, 124: з а як жа.

Бузго́р, таксама бузго́рак, бузгаро́к ’горка, узвышша’ (Яшкін). Рус. дыял. (пск.) бузгорок ’частка поля’. Кантамінацыя слоў буго́р (гл.) і ўзго́р(ак). Здаецца, беларуска-руская сумесная інавацыя. Краўчук, БЛ, 1974, 5, 64.

Барсні́ лапці, сплеценыя з пяньковых вяровачак’ (Янк. Мат.), ’скураныя лапці’ (Касп.). Рус. дыял. (смал.) борсни ’скураныя лапці’. Утварэнне ад дзеяслова барса́ць (гл.) ’працягваць аборы ў лапці’. Гл. Краўчук, Бел.-укр. ізал., 37.

Бе́чка ’павека’ (Бяльк.). Слова, роднаснае абеча́йка (гл.), біча́йка (гл.). Зыходнае *ob‑věko (і яго вытворныя). Агляд форм і значэнняў гл. яшчэ Краўчук, УМШ, 1960, № 6, 61–62. Параўн. значэнне слав. *věko ’накрыўка, абечак; павека’.

Бака́н від чырвонай фарбы’ (БРС). Рус., укр. бака́н. Запазычанне з тур.-араб. baḳḳam ’дрэва, з якога рабілі такую фарбу’. Праабражэнскі, 1, 12; Локач, 16–17; Фасмер, 1, 109. Адносна храналогіі параўн. Краўчук, ВЯ, 1968, 4, 125.

Бра́мка ’штыфтык у стрэльбе, на які надзяецца пістон’ (Некр., Арх. Бяльк., слонім.). Бясспрэчна, дээтымалагізаванае слова (асацыяцыя да бра́ма, бра́мка ’вароты, фортка’). Па паходжанню тое ж самае, што і бра́нтка (гл.) < польск. Краўчук, БЛ, 1975, 7, 66.

Бувальні́ца ’палатно з прымессю або поўнасцю з куплёных ці баваўняных нітак’ (Касп.), бува́льніца ’баваўняныя ніткі ў матках’ (Жд.). Праз «стадыю» *бовальніца метатэзай з *бавольніца, а гэта да ба́волна, ба́ваўна, баво́ўна (гл.). Краўчук, БЛ, 1975, 7, 66.

Бо́бер ’божая кароўка’ (Інстр. лекс.). Параўн. укр. назвы: бабру́н, бабру́на, бабару́нка, бабри́ська, бобру́нка, бобору́нка, бобруни́ця і г. д., якія звычайна звязваюць з укр. дзеясловам ба́брати(ся) ’пэцкаць; вазіцца’ (Рудніцкі, 46; перад тым як паляцець, божая кароўка нібы доўга возіцца). Фанетычна немагчымая сувязь з бедр‑ ’божая кароўка’ (насуперак Махэк₂, 50, і Каламіец, Мовознавство, 1967 (3), 50–51). Паколькі сувязь з дзеясловам бабрати(ся) няпэўная (гл. Краўчук, ВЯ, 1968 (4), 124), то, магчыма, трэба зыходзіць з шырока вядомай асновы babr‑, bobr‑ і да т. п. (параўн. нават рум. buburúză ’божая кароўка’; падрабязней Краўчук, там жа). Параўн. яшчэ барбуха.

Абарса́ць ’зацягнуць аборы ў лапці’ (Шат.), обарсаць (КСТ, КЭС), аббэрсаны (КТС), магчыма, *об‑вьрз‑ати (< прасл. *vьrz‑ti ’вязаць’), параўн. рус. верзни ’лапці’ і бел. барсні ’тс’. Іншую версію гл. у Рудніцкага, 201. Параўн. таксама Краўчук, Бел.-укр. ізал., 37. Гл. барсні.