Ко́цікі ’раллёвая канюшына’ (ТС, Сл. паўн.-зах., Нар. лекс.). Параўн. коткі 1 (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ко́цік

‘суквецце ў некаторых раслін’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. ко́цік ко́цікі
Р. ко́ціка ко́цікаў
Д. ко́ціку ко́цікам
В. ко́цік ко́цікі
Т. ко́цікам ко́цікамі
М. ко́ціку ко́ціках

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ко́цік², -а, мн. -і, -аў, м.

Суквецце з дробных кветачак у некаторых дрэвавых раслін, якое ападае пасля цвіцення.

Коцікі на вербах.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ко́цік

‘памянш. да кот; марская жывёліна’

назоўнік, агульны, адушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. ко́цік ко́цікі
Р. ко́ціка ко́цікаў
Д. ко́ціку ко́цікам
В. ко́ціка ко́цікаў
Т. ко́цікам ко́цікамі
М. ко́ціку ко́ціках

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

Во́лікі ’коцікі вярбы’ (Шатал.). Няясна, магчыма, памянш. ад вол (гл.); параўн. у семантычных адносінах коцікі (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Ко́цы ’трава, садраная пластом’ (ТС). Да коцікі (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Ко́ткі 1 ’канюшына пашавая’ (Нар. лекс.). Да кот©. Гл. коцікі, коцы.

◎ Ко́ткі 2 ’матавіла’ (Сцяшк.)· Да котг (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Смакту́н ‘кветка канюшыны’ (ТС, Мат. Гом.), смакту́шкі ‘чырвоная канюшына’, смакту́шка ‘дзяцеліна’ (лун., драг., ЛА, 1), смокту́шка ‘галоўка канюшыны, коцікі вярбы’ (ТС). Да смактаць (гл.), семантычная матывацыя як у папярэдняга слова.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

праклю́нуцца, ‑нецца; зак.

Разм.

1. Паказацца з яйка, прабіўшы шкарлупіну дзюбай (пра птушак). Кураняты праклюнуліся.

2. перан. Прарасці. Была такая пара, калі вось-вось з зямлі праклюнуцца вострыя зялёныя парасткі травы, калі на дрэвах пачала набракаць заедзь квецені. Сабаленка. На стале ў слоіку з-пад варэння тры галінкі вярбы. Коцікі на іх распусціліся, праклюнуўся зялёны лісток. Навуменка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ко́цік ​1, ‑а, м.

1. Памянш.-ласк. да кот.

2. Марская прамысловая млекакормячая жывёліна з каштоўным футрам, якая водзіцца ў паўночнай частцы Ціхага акіяна. // Футра гэтай жывёліны. Кажушок на хлопцу быў пацягнен зялёным сукном, а каўнер у ім — з чорнага коціка. Чорны.

ко́цік ​2, ‑а, м.

Суквецце з дробных кветачак у некаторых дрэвавых раслін, якое ападае пасля цвіцення. Распушыліся і цвілі коцікі на вербах. С. Александровіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)