конура́ ж.

1. (собачья) бу́дка, -кі ж.;

2. перен. (тесная, плохая комната) закану́рак, -рка м., нара́, -ры́ ж.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

су́ччын су́чий;

~на бу́дка — су́чья конура́, конура́ су́ки

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

закану́рак, -рка м., разг. конура́ ж.; заку́т, заку́та ж.

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

бу́дка ж.

1. в разн. знач. бу́дка;

2. (собачья) конура́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

нара́ ж.

1. нора́;

барсуко́ва н. — нора́ барсука́, барсу́чья нора́;

2. перен. нора́, конура́;

гэ́та не памяшка́нне, а н.э́то не помеще́ние, а нора́ (конура́)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

кату́х, -ха́ м.

1. хлево́к, заку́т, саж;

2. перен., разг. (о жилье) конура́ ж.;

3. обл. за́кром

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

саба́чы прям., перен. соба́чий;

с. брэх — соба́чий лай;

~чая бу́дка — соба́чья конура́;

~чае жыццё — соба́чья жизнь;

с. хо́лад — соба́чий хо́лод;

~чая мя́табот. мя́та полева́я;

~чая ро́жабот. хатьма́;

ушы́цца (убра́цца, пусці́цца) у ~чую шку́ру — потеря́ть со́весть;

с. нюх — соба́чий нюх;

саба́ку — ~чая смерцьпогов. соба́ке — соба́чья смерть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

К ’да’, прыназоўнік з дав. скл. (БРС, ТСБМ; выражае прасторавыя, часавыя, аб’ектныя і мэтавыя адносіны). У гаворках: к ’да’ (Бяльк.; мсцісл., Нар. сл., Нік. Напаў., Радч., Сержп. Грам., Сержп. Прымхі, Шат.), ка ’да’ (Бяльк., ТСБМ, Сержп. Прымхі; ужываецца ў спалучэнні «ка мне»), ік ’да’ (Рам.), ак ’да’ (Рам.). У ст.-бел. мове Карскім адзначаны к, ик ’да’. Сержпутоўскі (Грам., 13) адзначае, што прыназоўнік к перад б, д, г, ж, з вымаўляецца амаль што як г. Укр. к, ік, ку (зах.), рус. к, ко, ку, ик, польск. k, ku, палаб. ka, чэш. k, ke, ku, славац. k, ku, gu, ko, ke, н.-луж. k, ku, в.-луж. k, ke, ku, славен. k, h, g, серб.-харв. k, ka, ik, kak, мак. кон, бал. к, към. Ст.-рус. къ, ст.-слав. къ. Этымалогія няпэўная. Прыназоўнік не ўтварае рэгулярнага прэфікса. Структуры тыпу польск. gwoli, бел. палес. кстроцы, магчыма, серб.-харв. кнадити з’яўляюцца выпадковымі. Таму нельга пагадзіцца з уключэннем прыназоўніка к у адзін рад са слав. sъn і vъn. Рэканструкцыя *kъn, заснаваная на аналогіі з гэтымі прыназоўнікамі і на параўнанні к са ст.-інд. і ст.-іран. kam (паслялог з дав. скл.), дастаткова не абгрунтавана. Копечны лічыць, што праславянскай формай магла быць толькі такая, як (ESSJ, 100). Старажытныя сувязі прыназоўніка не зусім ясныя. Звычайна параўноўваюць са ст.-інд. паслялогам kám ст.-іран. kam ’дзеля’, аднак Бенвеніст (Зб. Фасмеру, 70–73) звярнуў увагу на фармальную і семантычную тоеснасць слав. k і сагд. kw (ku). Паводле Копечнага, ESSJ, 1, 106, нельга бачыць у гэтым запазычанне ў славянскія мовы; адзначаная тоеснасць або з’яўляецца вынікам паралельнага развіцця, або гэта агульная з’ява. Копечны (там жа) пераканаўча мяркуе, што слав. *ku () і інд.-іран. *ku як прыназоўнікі ўтварыліся ад прыслоўя займеннікавага паходжання (параўн. складанае kъ‑de < *ku‑dhe). Трубачоў (Этимология–1974, 175–176) супраць Копечнага, ён падкрэслівае, што наогул нельга аддзяляць прыназоўнік *kъ ад займенніка *kъ‑ і лічыць, што прыназоўнік не ўтвараў прэфікс, спасылаючыся на рус. конура, каверза, укр. ковертати, прикмітити, ковʼязнути. Гэтыя прыклады дапускаюць розную інтэрпрэтацыю (як назоўнікавыя, дзеяслоўныя ўтварэнні або складанні тыпу польск. gwoli, палес. кстроцы і інш.) і не даводзяць рэгулярнага характару прыназоўніка . Аб займеннікавым гл. падрабязна пад хто. Гл. яшчэ Слаўскі, 3, 290–293; Фасмер, 2, 146–147; Копечны, ESSJ, 1, 99–106.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)