закіса́ць
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
- |
- |
| 2-я ас. |
- |
- |
| 3-я ас. |
закіса́е |
закіса́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
закіса́ў |
закіса́лі |
| ж. |
закіса́ла |
| н. |
закіса́ла |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
закіса́ць несов.
1. закиса́ть; вскиса́ть;
2. перен., разг. закиса́ть;
1, 2 см. закі́снуць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
закіса́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да закіснуць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
закі́снуць, -ну, -неш, -не; закі́с, -сла; -ні; зак.
Стаць кіслым.
Цеста закісла.
З. у адзіноце (перан.; разм.).
|| незак. закіса́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. закіса́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
закіса́нне, ‑я, н.
Стан паводле знач. дзеясл. закісаць — закіснуць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
закіса́нне ср.
1. закиса́ние; вскиса́ние; см. закіса́ць 1
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вскиса́ть несов. закіса́ць, кі́снуць; (о молоке — ещё) абрызга́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
закиса́ть несов. укіса́ць, закіса́ць, кі́снуць; (прокисать) скіса́ць; (о молоке) скіса́цца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Вургу́ль ’цвёрды нарост пад скурай’ (мсцісл., З нар. сл.). Відаць, не можа разглядацца асобна ад варгу́ль ’нарост на дрэве’ (палес., Цыхун, вусн. паведамлю; як і паралельнае да яго балг. радоп. вьргу́л’ ’камяк зямлі ці невялікі моцны камень’, варгу́лʼка ’тс’ з’яўляецца хутчэй за ўсё самастойным аддзеяслоўным утварэннем, параўн. бурду́ль ’пухір’ і бурдзе́ць ’закісаць’, незафіксаваны дзеяслоў павінен быў бы мець форму *вурга́ць (гл. вурганіць) ’кідаць, штурхаць’ з характэрнай для назоўнікаў з такім значэннем суфіксацыяй.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вулды́р ’гуз’ (Жд., 2, 3), вулды́рь ’гуз, гузак, пухір’ (Бяльк.), рус. волды́рь ’тс’ (няяснага паходжання, гл. Фасмер, 1, 338). Няма падстаў разглядаць асобна ад булды́р ’пухір, бурбалка, бугор’ (параўн. Гараеў, 53; Праабражэнскі, 1, 91), з метатэзай бурды́ль і асабліва бурду́ль ’пухір’, вытворных ад дзеясловаў з «вобразнай» семантыкай, гл. бурдзе́ць ’пачынаць закісаць’ (З нар. сл.); параўн. інш. семантычныя паралелі: брузды́ль ’пухір на целе’ і брузда́цца ’аблівацца ў час яды’ (Бяльк.), літ. vir̃dulas ’пухір, бурбалка’ ад vìrti, vérda ’кіпець’ (Атрэмбскі, Gramatyka, 125). Фармальная блізкасць утварэнняў з пачатковымі в і б прывяла да перапляцення значэнняў ’пухір’ і ’гуз’; ёсць падставы меркаваць, што зыходным для ўтварэнняў з в было значэнне ’гуз, круглы прадмет’ і аснова вурд‑ (*vr̥d‑), гл. навагр. ву́рда ’вяртушка зробленая з бярцовай косці свінні, буркаўка’ (Жыв. сл.); параўн. балг. върда́лям ’перакульваць’, серб.-харв. вр̏дати ’вярцецца, круціцца’, тады вулды́р < *вурдыль з метатэзай. Адносна суфіксацыі, асабліва чаргавання ‑ыль/‑уль, параўн. Слаўскі, SP, 1, 112.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)