Беражо́к
назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
| Н. |
Беражо́к |
| Р. |
Беражка́ |
| Д. |
Беражку́ |
| В. |
Беражо́к |
| Т. |
Беражко́м |
| М. |
Беражку́ |
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
беражо́к
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
беражо́к |
беражкі́ |
| Р. |
беражка́ |
беражко́ў |
| Д. |
беражку́ |
беражка́м |
| В. |
беражо́к |
беражкі́ |
| Т. |
беражко́м |
беражка́мі |
| М. |
беражку́ |
беражка́х |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
беражо́к, -жка́ м., уменьш.-ласк.
1. в разн. знач. бережо́к;
2. (сосуда) кра́ешек;
3. (ткани, одежды) кро́мка ж.; каёмка ж.;
4. (льда) кро́мка ж.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
бе́раг, -а, М -разе, мн. берагі́, -о́ў, м.
1. Край, паласа зямлі каля вадаёма.
Пясчаны б.
2. Суша (у процілегласць вадзе).
Сысці на б.
3. Край тканіны.
Б. палатна.
4. Верхні край якой-н. пасудзіны.
Вядро вады роўна з берагамі.
◊
Прыстаць да берага (разм.) — знайсці якое-н. месца для пастаяннага жыцця.
|| памянш. беражо́к, -жка́, мн. -жкі́, -жко́ў, м. (да 1, 3 і 4 знач.).
|| прым. берагавы́, -а́я, -о́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абрэ́з, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Абрэзаны край, беражок.
Кніга з зялёным абрэзам.
2. Вінтоўка з укарочаным канцом ствала.
Страляць з абрэза.
◊
У абрэз (разм.) — без лішку, якраз столькі, колькі можа спатрэбіцца.
Грошай у а.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вы́дма, ‑ы, ж.
Наносны пясчаны пагорак. Зноў і зноў на беражок тонкай выдмаю пясок вольны вецер сцеле. Вялюгін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падслі́ніць, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; зак., што.
Разм. Паслініць трохі або дадаткова. [Адам], сагнуўшыся над зверчанай цыгаркай падслініць беражок, каб заляпіць яе, кінуў: — Было [каханне]!.. Нікановіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кро́мка ж.
1. (ткани) пруг, род. пру́га м.;
2. (доски) кант, род. ка́нта м.;
3. (льда) беражо́к, -жка́ м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Скра́вак ‘акравак, беражок’ (Ласт.), ‘абрэзак’ (віл., Сл. ПЗБ; Сцяшк.), ‘скосак’ (Мат. Гом.), ‘малы кусочак хлеба’ (навагр., Нар. сл.). Параўн. польск. skrawek ‘тс’, якое ад skraw ‘асколак, трэска’ < skrawać (Варш. сл.). Слова чаргаваннем галосных звязана з кро́іць, кро́ю (гл.), аналагічна да польск. stawać : stojać, napować : napajać і г. д. (Брукнер, 268), што можа сведчыць пра запазычанне. Аднак значэнне ‘малы кавалачак хлеба’ збліжае слова з акрае́ц, акра́йчык ‘тс’, скра́йка ‘тс’. Гл. скрайчык.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Трумо́ ‘высокае стаячае люстра’, ‘прасценак, упрыгожаны арнаментам’ (ТСБМ, Некр. і Байк.), труно́ ‘тс’ (Мат. Гом.). Запазычана з франц. trumeau ‘прасценак паміж войнамі’, ‘люстра, якое займае гэту прастору’, праз рускае трюмо́ ‘тс’; французскае слова выводзяць са ст.-в.-ням. drum (памянш. drumel) ‘кавалак, частка’, ‘канец, асколак’, параўн. англ. thrum ‘шляк, беражок, аблямоўка’ (Фасмер, 4, 112; Даза, 731; Васэрцыер, 237). Запісаная дыялектная форма нейкім чынам збліжана з труна (гл.), магчыма, праз польск. trumna ‘труна’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)