аста́ткавы
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
аста́ткавы |
аста́ткавая |
аста́ткавае |
аста́ткавыя |
| Р. |
аста́ткавага |
аста́ткавай
аста́ткавае |
аста́ткавага |
аста́ткавых |
| Д. |
аста́ткаваму |
аста́ткавай |
аста́ткаваму |
аста́ткавым |
| В. |
аста́ткавы (неадуш.)
аста́ткавага (адуш.) |
аста́ткавую |
аста́ткавае |
аста́ткавыя (неадуш.)
аста́ткавых (адуш.) |
| Т. |
аста́ткавым |
аста́ткавай
аста́ткаваю |
аста́ткавым |
аста́ткавымі |
| М. |
аста́ткавым |
аста́ткавай |
аста́ткавым |
аста́ткавых |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
аста́ткавы в разн. знач. оста́точный;
~вая дэфарма́цыя цел — физ. оста́точная деформа́ция тел
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
аста́ткавы, ‑ая, ‑ае.
Тое, што і рэшткавы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аста́так, -тку, мн. -ткі, -ткаў, м.
1. Частка чаго-н., якая засталася нявыкарыстаная; рэшта.
А. матэрыі.
Астаткі абеду.
2. мн. Тое, што яшчэ збераглося, уцалела.
Расло некалькі бяроз — астаткі даўнейшых прысад.
3. мн. Адходы якога-н. вытворчага працэсу.
Нафтавыя астаткі.
4. Апошняя частка, астача чаго-н.
А. адпачынку.
А. жыцця.
◊
Да (без) астатку — поўнасцю, цалкам.
|| прым. аста́ткавы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
оста́точный рэ́шткавы, аста́ткавы;
оста́точная деформа́ция тел физ. аста́ткавая дэфарма́цыя цел;
оста́точный при́нцип распределе́ния рэ́шткавы (аста́ткавы) пры́нцып размеркава́ння.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
рудымента́рны, ‑ая, ‑ае.
Кніжн. Які з’яўляецца рудыментам, знаходзіцца ў недаразвітым стане; астаткавы.
•••
Рудыментарны орган гл. орган.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рудыме́нт, -а, М -нце, мн. -ы, -аў, м.
1. Недаразвіты, астаткавы орган арганізма, які страціў сваё першапачатковае значэнне ў працэсе эвалюцыйнага развіцця.
2. перан. Астатак, рэшткі якой-н. з’явы (кніжн.).
|| прым. рудымента́рны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
рудыме́нт, ‑а, М ‑нце, м.
1. Недаразвіты, астаткавы орган, які страціў сваё першапачатковае значэнне ў працэсе эвалюцыйнага развіцця.
2. перан. Кніжн. Астатак, рэшткі якой‑н. з’явы.
[Ад лац. rudimentum — зачатак, пачатковая ступень.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Рамане́нт ’прагул’ (Касп.), рэманэ́нт (реманэ́нтъ) ’незаплачаны доўг, што застаецца па-за разлікам’ (Нас.), сюды ж рамарэ́нт ’штраф, няўстойка’ (Касп.), ramarént ’задоўжанасць у сэнсе помсты’ (Варл.). Паводле Насовіча (там жа), слова “запазычана ад польскіх памешчыкаў”, ад лац. remanens ’што застаўся ў наяўнасці, астаткавы’, параўн. сучаснае польск. remanent ’пераўлік, інвентарызацыя’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Аста́цца. Праслав. ostati sę — зваротная форма да *o‑stati, o‑staviti, утворанага з прэфіксальным o‑ ад дзеяслова *stati (> стаць). Ад гэтага дзеяслова ўтвораны дзеепрыметнік остатъ, адкуль астатак (остатъкъ) (КЭСРЯ, 316) і астача (*остатја). Параўн. падаць, падатак, падача. Дзеепрыметнік даў аснову і для ўтварэння з суфіксам ‑ьн‑ прыметніка остатьний > астатні ’апошні’ (Булахаў, Працы IM, 7, 142; Анічэнка, Праблемы філал., 9). Ад остатъкъ утворана остаточьныи (Карскі, Труды, 372; Булахаў, Працы IM, 7, 141) і астаткавы (остатък‑ов‑ъ); ст.-бел. остатечный ’апошні’ — з польскай (Гіст. лекс., 96), дзе ъ > е. Ад гэтага ж дзеяслова ўтворана было осталь ’тое, што засталося’ (Даль; гл. КЭСРЯ, 315), адкуль астальцы ’астатак’ (Касп.), ст.-рус. остальць ’той, што застаўся’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)