аджы́ць, -жыву́, -жыве́ш, -жыве́; -жывём, -жывяце́, -жыву́ць; -жы́ў, -жыла́, -ло́; -жы́ты; зак.
1. Пражыць, скончыць жыць.
А. свой век.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Устарэць.
Аджылі розныя звычаі і забабоны.
3. Вярнуцца да жыцця, стаць зноў жывым, ажыць.
Прайшоў дождж, і аджыла ніва.
|| незак. аджыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Перакалгі́каць (пірікалгі́кыць) ’перайсці кульгаючы; пражыць так-сяк, як-небудзь’ (Юрч. СНЛ). Да пера- (гл.) і кільгаць ’кульгаць на адну нагу’ (гл.), збліжанае з кільгіка ’чалавек без нагі’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
адгарава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак.
Разм. Перажыць шмат гора. // Пражыць пэўны час, пераадольваючы цяжкасці. Адгараваць зіму. □ Ёсць родныя. Ды ўсе жывуць сабой, І толькі верная твая любоў Са мной мой век адгаравала. Буйло.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пражыва́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
1. Незак. да пражыць (у 3 знач.).
2. Мець месца жыхарства дзе‑н. Разведчыкі начавалі ў лагеры рэдка, і старшына пражываў у зямлянцы найбольш адзін, як бабыль. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нажы́ць, -жыву́, -жыве́ш, -жыве́; -жывём, -жывяце́, -жыву́ць; -жы́ты; зак.
1. што і чаго. Паступова набыць, назапасіць.
Н. сваёй працай.
2. перан., каго-што і каго-чаго. Атрымаць, набыць (што-н. непрыемнае).
Н. рэўматызм.
3. Пражыць нейкі час (разм.).
У гасцях доўга не нажывеш.
|| незак. нажыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Сенажа́рнік ‘месяц ліпень’ (Сцяшк. Сл.). Складанае слова з се́на (гл.) і жа́рыць — тут ‘прыпякаць, смажыць, пражыць’, параўн. разм. сонца жа́рыць (= пячэ), аформленае суфіксам ‑нік, і тлумачэнне: (“заўс’оды су́шаць і звоз’ац’ с’е́но”).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прабі́цца, -б’ю́ся, -б’е́шся, -б’е́цца; -б’ёмся, -б’яце́ся, -б’ю́цца; -біся; зак.
1. Прабрацца праз што-н., пераадольваючы перашкоды.
Полк прабіўся да ракі.
П. праз натоўп.
2. Пражыць з цяжкасцю (разм.).
П. да вясны.
3. Пра расліны: вылезці з зямлі.
Прабілася зялёная травіца.
|| незак. прабіва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
|| наз. прабіццё, -я́, н. (да 1 і 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дажы́ць, -жыву́, -жыве́ш, -жыве́; -жывём, -жывяце́, -жыву́ць; -жыві́; -жы́ты; зак.
1. да чаго. Дасягнуць якога-н. узросту; пражыць да якога-н. тэрміну.
Не дажыў ён да светлых дзён перамогі.
2. што. Прабыць дзе-н. астатак часу, тэрміну.
Д. тыдзень у санаторыі.
3. што. Выдаткаваць на пражыццё (разм.).
Д. астатнія грошы.
|| незак. дажыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
перакі́дацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Разм. Пражыць, перабыць як-небудзь нейкі час. Здавалася, .. [Параску] зусім не цікавіла, дзе яе гаспадар перакідаецца ноч. Лобан.
перакіда́цца, ‑а́юся, ‑а́ешся, ‑а́ецца; незак.
1. Незак. да перакінуцца.
2. Зал. да перакіда́ць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пераба́віцца 1, ‑баўлюся, ‑бавішся, ‑бавіцца; зак.
Разм. Сяк-так пражыць, абысціся некаторы час без чаго‑н.; перабіцца (у 2 знач.).
пераба́віцца 2, ‑баўлюся, ‑бавішся, ‑бавіцца; зак.
Разм. Пераадольваючы цяжкасці, пераправіцца ў іншае месца. Перабавіцца праз лінію фронту.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)