пра́ жыць
дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. пра́ жу
пра́ жым
2-я ас. пра́ жыш
пра́ жыце
3-я ас. пра́ жыць пра́ жаць
Прошлы час
м. пра́ жыў
пра́ жылі
ж. пра́ жыла
н. пра́ жыла
Загадны лад
2-я ас. пра́ ж
пра́ жце
Дзеепрыслоўе
цяп. час пра́ жачы
Крыніцы:
dzsl2007 ,
krapivabr2012 ,
piskunou2012 ,
sbm2012 ,
tsblm1996 ,
tsbm1984 .
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
пражы́ ць у́ , -жыве́ ш, -жыве́ ; -жывём, -жывяце́ , -жыву́ ць; -жы́ ў -жыла́ , -ло́ ; -жыві; -жы́ ты; зак.
1. Прабыць жывым, праіснаваць які-н. час.
П. дзевяноста шэсць гадоў.
2. Правесці некаторы час, жывучы дзе-н. ці якім-н. чынам.
П. сем гадоў на Далёкім Усходзе.
3. што . Патраціць на існаванне.
П. усе грошы.
|| незак. пражыва́ ць , -а́ ю, -а́ еш, -а́ е (да 3 знач. ).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пра́ жыць незак.
1. што . Апрацоўваць моцным жарам перад спажываннем.
П. арэхі.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв. ), каго-што і без дап. Моцна пячы (пра сонца, полымя і пад. ).
Цэлы дзень пражыла сонца.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв. ), каго і без дап. , перан. Мучыць, выклікаць смагу.
Яго пражыла смага.
|| зак. спра́ жыць , -жу, -жыш, -жыць; -жаны (да 1 знач. ).
|| наз. пра́ жанне , -я, н. знач. ).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пражы́ ць
дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
Будучы час
адз. мн.
1-я ас. пражыву́
пражывё́ м
2-я ас. пражыве́ ш
пражывяце́
3-я ас. пражыве́
пражыву́ ць
Прошлы час
м. пражы́ ў
пражылі́
ж. пражыла́
н. пражыло́
Загадны лад
2-я ас. пражыві́
пражыві́ це
Дзеепрыслоўе
прош. час пражы́ ўшы
Крыніцы:
dzsl2007 ,
krapivabr2012 ,
piskunou2012 ,
sbm2012 ,
tsblm1996 ,
tsbm1984 .
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
пражы́ ць сов. в разн. знач. и́ ть;
п. во́ семдзесят гадо́ ў — прожи́ ть во́ семьдесят лет;
п. год на по́ ўдні — прожи́ ть год на ю́ ге;
п. шмат гро́ шай — прожи́ ть мно́ го де́ нег
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пра́ жыць ‑жу, ‑жыш, ‑жыць; незак.
1. што . Апрацоўваць моцным жарам перад спажываннем (зерне, арэхі, насенне).
2. каго-што і без дап. Моцна пячы (пра сонца, полымя і пад.). Ці то ад выпітага халоднага квасу, ці то частачка Аскольдавай радасці перадалася нам, ісці ў «Малінавы цвет» было лёгка, хоць сонца пражыла па-ранейшаму. Пальчэўскі . // перан. Мучыць (пра смагу). Хаця дзень быў халаднаваты, а ноч вільготная, рэзкая, Грушэўскага пражыла смага — каб хоць крыху вады ў рот узяць, усё было б лягчэй. Мурашка .
пражы́ ць ‑жыву́ , ‑жыве́ ш, ‑жыве́ ; ‑жывём, ‑жывяце́ ; зак.
1. Прабыць жывым які‑н. час; праіснаваць. Як .. [Гінка] магла пражыць з малым дзіцём без куханаў? Корбан .
2. Прабыць які‑н. час, жывучы дзе‑н. або як‑н. Раечка пражыла ў машыніста Герасіма некалькі дзён, не выходзячы з хаты. Лобан .
3. што . Патраціць на існаванне (грошы, сродкі). Пражыць усе грошы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Пра́ жыць прэ́ гчы , прагці́ ’падпякаць перад полымем’, ’апрацоўваць зерне, арэхі, насенне моцным жарам перад спажываннем’ (ТСБМ , Сцяшк. Сл. , Бір. Дзярж. , Гарэц. , Нік. Очерки , Яруш. , Касп. , Клім. ). Рус. зах. пря́ жить , пря́ гу ’смажыць (у масле)’, укр. прягти , пряжу́ , ц.-слав. пръжити , пражити ’смажыць, сушыць’, польск. prażyć , в.-луж. pražić , н.-луж. pšažyś ’падсмажваць, паліць, сушыць’, чэш. pražiti ’падпякаць, смажыць арэхі’, славац. pražiť ’падсмажваць, паліць, сушыць’, серб.-харв. пр̏жити , славен. prážiti , pŕžiti ’смажыць, падпякаць’, балг. пъ́ ржа ’тс’, макед. пржи ’тс’. Прасл. *pražiti ; ‑ŕa‑ ў рус. і ўкр. гіперграматычнае. Роднаснае літ. spraga , spragė́ ti ’смажыцца’, ’трашчаць (аб драўніне’), нарв. spraka ’трашчаць’, ст.-інд. sphūrjati ’бурчыць, грыміць, вырываецца надвор’, авест. sparja ’парастак’ (Фасмер , 3, 383; Траўтман , 276 і наст.; Махэк₂ , 482, Брукнер , 434). Гл. таксама прагнуць .
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пражыць разм. )
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)