я́хканне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. яхкаць, а таксама гукі гэтага дзеяння. Раптам даляцела яхканне ганчака, потым грымнуў стрэл — недалёка хадзіў паляўнічы. Гурскі. Заходзячыся ў яхканні, ганчакі амаль даганялі беляка. Краўчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вужэ́лак ’маленькі сабака’ (Гарэц., Др.-Падб.); ’маленькі, вельмі рухавы, пралаза’ (З нар. сл.). Запазычанне з польск. wyżelek — памянш. ад wyżeł ’паляўнічы сабака’. Параўн. вужлянак. Гл. выжал.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
про́мысел, -слу м., в разн. знач. про́мысел;
го́рны п. — го́рный про́мысел;
паляўні́чы п. — охо́тничий про́мысел;
саляны́я ~слы — соляны́е про́мыслы
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
памо́ры, ‑аў; адз. памор, ‑а, м.; паморка, ‑і, ДМ ‑рцы; мн. паморкі, ‑рак; ж.
Карэннае рускае насельніцтва памор’я — узбярэжжа Белага мора і Ледавітага акіяна. [Сушылаў] з архангельскіх памораў, але не рыбак, а паляўнічы. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Абайні́чы ’непаседлівае дзіця’ (Інстр. III). Магчыма, да бой (як рус. разбойничий). Што датычыць мадэлі словаўтварэння назоўнікаў, параўн. ляснічы, паляўнічы і г. д. Параўн. таксама рус. калін. бойный ’жывы, лоўкі’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
старо́жкі, ‑ая, ‑ае.
Разм. Насцярожаны, палахлівы. Драмалі, застыўшыя ў старожкай цішыні, дрэвы. Сіняўскі. У доме таксама на пачатку панавала старожкая цішыня, якая звычайна бывае ў музеі. Даніленка. // Чуткі. І вушы старожкія ўскінуць На стрэл паляўнічы зайцы. Куляшоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
грабе́ц, ‑бца, м.
1. Той, хто грабе, працуе з граблямі. Пабялеўшыя пракосы, накошаныя з рання, перакідаліся грабцамі на другі бок. Гартны.
2. Разм. Тое, што і вясляр. Гоніць чайку грабец. На другім канцы сядзіць са стрэльбаю паляўнічы. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пало́паць 1, ‑ае; зак.
Лопнуць — пра ўсё, многае. [Уладзімір:] — Хай яго... Ну і басішча! Ледзь перапонкі не палопалі... Місько.
пало́паць 2, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
Разм. Лопнуць некалькі разоў па чым‑н. Паляўнічы задаволена палопаў.. [хлопчыка] па плячы і пайшоў да аўтамабіля. «Звязда».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сцерагчы́, -рагу́, -ражэ́ш, -ражэ́; -ражо́м, -ражаце́, -рагу́ць; сцяро́г, сцерагла́, -ло́; -ражы́; -ражо́ны; незак., каго-што.
1. Вартаваць што-н.
С. коней.
С. пасевы ад птушак.
2. і з дадан. Уважліва назіраць, наглядаць за кім-, чым-н.
С., каб хто не парушыў парадку ў класе.
3. Высочваць каго-, што-н., падпільноўваць.
Паляўнічы сцеражэ звера.
4. перан. Не даваць парушыць, сачыць за захаванасцю чаго-н.
С. сон дзіцяці.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Начаку́ (начыку́) ’напагатове’ (Бяльк.), рус. начеку́ ’напагатове; блізка да завяршэння; на віду’. Звязана з чака́ць (быць начаку́ = быць у чаканні), гл. Фасмер, 4, 324–325; назоўнік чак лічыцца страчаным ва ўсходнеславянскіх мовах, параўн. серб.-харв. чек ’месца, дзе паляўнічы чакае звера’ (КЭСРЯ, 286).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)