◎ Напе́рыч ’насыпка’ (браг., Нар. словатв.), напёрніч ’тс’ (Сцяшк., ветк., лоеў., Мат. Гом.), папернік ’тс’ (рэчыц., Нар. сл.; браг., добруш., гом., Мат. Гом.). Да пяро, пер’е (гл.), прэфіксальна-суфіксальнае ўтварэнне на базе прыназоўнікавага спалучэння на перʼе, параўн. нагаловіч ’чапец’, гл. Сцяцко, Афікс. наз., 252.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ *Няна́джана, ненаджэно ’нечакана, неспадзявана’ (ТС), ныниджано ’тс’ (драг. Клім.), ненажано ’знянацку’ (пін., Жыв. сл.), нэнажэно ’незнарок, неспадзеўкі, нечакана’ (пін., Нар. лекс.), ненажено ’нечакана’ (ле^ьч., Нар. лекс.), сюды ж ненаджэны ’нечаканы, неспадзяваны’ (ТС), нынаджаный ’тс’ (Клім.). Да наджа ’надзея, спадзяванне, нажа ’тс’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пру́шчына ’прасціннае палатно’ (пух., Сл. ПЗБ), ’белы паркаль’ (стаўб., Жыв. сл.; З нар. сл.; навагр., Нар. словатв.), ’белы матэрыял на сарочкі’ (Сцяшк. Сл.), prúščyna ’белае палатно, танчэйшае за кужаль’ (Варл.). Утварэнне ад прыметніка просты з суф. ‑j‑іна: *prostjina < *prostъ. Гл. прошчына.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Са́дзець ’шчымець, пячы ад болю’ (Байк. і Некр., ТС; карэліц., Нар. сл.; навагр., Нар. словатв.; Сл. рэг. лекс.), садзе́ць ’тс’ (Байк. і Некр., Сцяшк. Сл.). З польск. sadzieć ’тс’, улічваючы націск і лінгвагеаграфію, якое да прасл. *saditi, гл. садзіць. Параўн. таксама садніць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Слі́шча ‘сцелішча; месца, дзе сцелюць лён’ (ТС; рас., чэрв., Сл. ПЗБ; Сцяшк., Шатал., Жд. 1, З нар. сл., Нар. лекс.). Укр. сли́ще, рус. дыял. стли́ще, польск. дыял. śliszcze ‘тс’. Прасл. паўночнаслав. *stьliště. Да *stьlati ‘слаць’ з суф. ‑iště; гл. Праабражэнскі, 2, 387.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тарадэ́іць ’ляскатаць трашчоткай’ (Др.-Падб.), ’весці пустыя размовы, гаварыць шмат, не да месца’ (мёрск., Нар. лекс.; мсцісл., Нар. ск.); сюды ж тарадэ́й, тарадэ́я ’балбатун, балбатуха’ (Чал.). Параўн. польск. дыял. taradaj ’балбатун, пустабрэх’. Гукапераймальнае, у аснове выклічнік *тарада або *тарата, гл. тарадахаць, тараторыць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Валанца́й ’валацуга’ (З нар. сл.). Да валацай (з устаўным ‑н‑) < валачыцца ’бадзяцца’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вало́ссе ’валасяное покрыва’ (З нар. сл.). Да волас з суфіксам зборнасці ‑ьje‑.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ву́м’е ’вымя’ (палес., З нар. сл.). Гл. вы́мя, адносна фанетыкі гл. ву́зверыцца.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вуша́тка ’шапка з вушамі’ (навагр., З нар. сл.). Ад вуша́ты (< вушатая шапка).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)