Перамяша́ць ’апрацаваць зямлю плугам пасля баранавання’ (чэрв., Сл. ПЗБ), палес. пэрэмэша́т, перэміша́ты ’ўзараць папар вясною другі раз’ (Выг.). Да пера- і мяша́ць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Трае́ніна ’некалькі разоў пераворанае поле’ (стаўб., Ск. нар. мовы), трае́нь падыма́ць ’апрацоўка зямлі трэці раз пасля баранавання’ (мядз., ЛА, 2). Да траіць, гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ла́зня, -і, мн. -і, -яў, ж.

1. Спецыяльнае памяшканне, дзе мыюцца і парацца.

Пабудаваць новую лазню.

2. Мыццё ў такім памяшканні (разм.).

Пасля малацьбы добра схадзіць і ў лазню.

3. перан. Наганяй, суровая вымова (разм.).

◊

Даць (задаць) лазні (разм.) — даць наганяй, строгую вымову.

|| памянш. ла́зенька, -і, ДМ -ньцы, мн. -і, -нек, ж.

|| прым. ла́зневы, -ая, -ае і ла́зенны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ірвану́ць і (пасля галосных) рвану́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; зак.

1. гл. ірваць.

2. каго-што. Моцна тузануць, рэзка пацягнуць.

І. дзверы.

3. Рэзка скрануцца з месца, рэзкім рухам кінуцца куды-н. (разм.).

Матацыкл ірвануў з месца.

4. што. Пачаць імкліва рабіць што-н. (разм.).

Ірванём усе дружна.

5. каго-што. Падарваць, узарваць што-н. з выбухам.

Ірвануў снарад.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

кандыда́т, -а, М -да́це, мн. -ы, -аў, м.

1. Асоба, якая намячаецца да выбрання, назначэння або для прыёму куды-н.

К. у дэпутаты.

2. чаго. Малодшая вучоная ступень, якая прысуджаецца пасля абароны дысертацыі, а таксама асоба, якая мае гэту ступень.

К. філалагічных навук.

|| ж. кандыда́тка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так (да 1 знач.; разм.).

|| прым. кандыда́цкі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прыгрэ́ць, -э́ю, -э́еш, -э́е; -э́ты; зак.

1. каго-што. Абагрэць крыху, злёгку або зверху.

Прыгрэла сонца.

2. перан., каго (што). Прылашчыўшы, прытуліць (у 2 знач.; разм.).

П. сірату.

◊

Прыгрэць змяю (гадзюку) на сваіх грудзях (разм.) — зрабіць дабро чалавеку, які пасля адплачвае няўдзячнасцю.

|| незак. прыграва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. прыгрэ́ў, -рэ́ву, м. (да 1 знач.) і прыграва́нне, -я, н. (да 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

размеркава́ць, -мярку́ю, -мярку́еш, -мярку́е; -мярку́й; -меркава́ны; зак., каго-што.

1. Раздзяліць, падзяліць паміж кім-, чым-н., вызначыўшы кожнаму пэўную частку.

Р. прэмію.

2. Вызначыць паслядоўнасць чаго-н., размясціць у якой-н. паслядоўнасці.

Р. вучняў па класах.

3. Мяркуючы, падлічыць, вырашыць.

Правільна р. сямейны бюджэт.

4. Пра маладых спецыялістаў: накіраваць на працу пасля заканчэння навучальнай установы.

|| незак. размярко́ўваць, -аю, -аеш, -ае; наз.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

мнагадзённы, ‑ая, ‑ае.

Які працягваецца многа дзён. Над берагам, над гарадком стаяла глухая цішыня. Толькі шумеў неўгамонна прыбой, але хто заўважыць яго пасля мнагадзённага гулу адкрытага акіяна. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

падпра́жыць, ‑жу, ‑жыш, ‑жыць; зак., што і чаго.

Пражачы, прыгатаваць для яды. [Іван Сцяпанавіч:] — Гэтае ж самае насенне, калі яго падпражыць і пасля змалоць альбо стаўчы, спажываецца як кава. Дубоўка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

памы́цца, ‑мыюся, ‑мыешся, ‑маецца; зак.

Памыць сябе, вымыцца. Трэба было даць людзям памыцца ў лазнях, адпачыць пасля гарачай пары сенакосу. Асіпенка. — Бяжы, сынок, на кухню, памыйся хаця. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)