расці́ць, рашчу́, ро́сціш, ро́сціць; ро́сцім, ро́сціце, ро́сцяць; незак.
1. што. Забяспечваць рост, развіццё (раслін); вырошчваць.
Р. сад.
2. каго. Гадаваць, выхоўваць.
Р дзяцей.
3. Садзейнічаць развіццю каго-, чаго-н.
Р. кадры.
4. што. Прарошчваць на солад.
Р. ячмень.
|| наз. рашчэ́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вы́расціць, ‑рашчу, ‑расціш, ‑расціць; зак., каго-што.
Забяспечыць рост, развіццё чаго‑н. Вырасціць сад. Вырасціць ураджай. // Выгадаваць. Вырасціць дзяцей.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гіганты́зм, ‑у, м.
Празмерны рост чалавека, жывёліны або асобных частак іх цела ў выніку парушэння дзейнасці залоз унутранай сакрэцыі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бу́рны в разн. знач. бу́рный;
~нае мо́ра — бу́рное мо́ре;
б. сход — бу́рное собра́ние;
б. рост прамысло́васці — бу́рный рост промы́шленности;
б. працэ́с — бу́рный проце́сс;
~нае жыццё — бу́рная жизнь;
~нае захапле́нне — бу́рный восто́рг
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
антыбіётыкі, ‑аў; адз. антыбіётык, ‑у, м.
Хімічныя рэчывы арганічнага паходжання, якія заглушаюць рост тых ці іншых бактэрый або знішчаюць іх.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Раст, мн. л. расты́, ’парастак’ (астрав., Жд. 1). Нульсуфіксальнае ўтварэнне ад расты́, параўн. расток, храсток (гл.). Сюды ж (калі гэта не запазычанне з украінскай) раст — “маленькія-маленькія, з галоўку шпількі, сінія, іншым часам белыя кветкі, вылазяць амаль адразу, як сыдзе снег” (Караткевіч, Маладосць, 1987, 1, 159). Параўн. укр. раст ’ключыкі, Primula veris L.; кураслеп, Anemona nemorosa L.’, макед. рас ’куст’, балг. раст ’дубчык’, ра́сте ’галінкі для тутавага шаўкапрада’. Параўн. таксама аналагічныя, але аддзеяслоўныя рус. дыял. раст ’лепшы час для росту зеляніны і пад.; для сенакосу, збору малака (на масла) і пад.’, ’маладая трава (на пашы)’, што, паводле БЕР, 6, 186, запазычаны са стараславянскай; а таксама славен. rȃst ’рост, расліннасць’, серб.-харв. ра̑ст ’расліна’, макед. раст ’рост’, ст.-слав. растъ ’рост, вырастанне’, якія з’яўляюцца рэгулярнымі адпаведнікамі прасл. *orstъ < orsti, гл. рост, расці.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
няўхі́льны, -ая, -ае.
1. Які не мае адхіленняў ад чаго-н.; пастаянны.
Н. рост вытворчасці.
2. Такі, што нельга парушыць, які не падлягае адвольнаму змяненню; абавязковы.
Н. закон.
3. Непазбежны, які вынікае з абставін; немінучы.
Над кожным злачынцам звісае няўхільная кара.
|| наз. няўхі́льнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
грузаабаро́т, ‑у, М ‑роце, м.
Колькасць грузаў, перавезеных транспартам за пэўны час. Грузаабарот чыгунак. Грузаабарот рачнога флоту. Унутраны грузаабарот. Рост грузаабароту.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ка́мбій, ‑ю, м.
Тканка ў сцёблах і каранях голанасенных і двухдольных раслін, размешчаная паміж драўнінай і лубам (абумоўлівае рост у таўшчыню).
[Ад лац. cambium — абмен, змена.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Раскакаці́цца ’буйна разрасціся’ (Юрч.), раскакаці́ць ’выклікаць бурны рост’ (там жа). Сюды ж раскакаці́стый ’сукаваты, развесісты’ (Юрч. Фраз. 1). Гл. кокат.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)