ро́ст

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. ро́ст
Р. ро́сту
Д. ро́сту
В. ро́ст
Т. ро́стам
М. ро́сце

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

рост, -у, М -сце, м.

1. Павелічэнне арганізма або асобных органаў у працэсе развіцця.

Час росту раслін.

Трава пайшла ў р. (расце).

2. Павелічэнне ў колькасці, у памерах; развіццё.

Р. насельніцтва.

Р. прамысловасці.

3. Узмацненне, павышэнне.

Р. палітычнай актыўнасці.

4. Удасканаленне ў працэсе развіцця.

Творчы р.

Р. майстэрства.

5. Вышыня чалавека або жывёлы.

Сярэдні р.

Касцюм не па росце (вялікі ці малы).

◊

Ва ўвесь рост, на ўвесь рост —

1) выпраміўшыся;

2) перан. патрабуючы неадкладнага вырашэння (кніжн.).

Новыя праблемы паўсталі ва (на) увесь рост;

3) перан. поўнасцю, як мае быць.

Уласнік абудзіўся ў ім ва (на) увесь рост.

|| памянш. расто́к, -тка́, м. (да 5 знач.).

|| прым. ро́ставы, -ая, -ае (да 1 і 5 знач.; спец.).

Р. час.

Роставыя рэчывы (якія ўплываюць на рост раслін). Р. гармон.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

рост в разн. знач. рост, род. ро́сту м.;

рост расте́ний рост раслі́н;

высо́кого ро́ста высо́кага ро́сту;

рост благосостоя́ния рост дабрабы́ту;

◊

во весь рост на ўвесь рост;

дава́ть де́ньги в рост уст. дава́ць гро́шы на працэ́нты;

на рост навы́раст;

не по ро́сту не па ро́сце.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

рост (род. ро́сту) м., в разн. знач. рост;

р. раслі́н — рост расте́ний;

чалаве́к высо́кага ро́сту — челове́к высо́кого ро́ста;

◊ на ўвесь р. — во весь рост;

не па ро́сце — не по ро́сту;

хваро́бы ро́сту — боле́зни ро́ста

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

рост, ‑у, М ‑сце, м.

1. Дзеянне і стан паводле знач. дзеясл. расці. // Павелічэнне колькасці. Рост насельніцтва. Рост пагалоўя жывёлы. // Узмацненне, павышэнне. Зіма Сталінграда была зімой магутнага росту партызанскіх сіл, іх пераможнага наступу. Шамякін. Для Максіма Танка з’езд [пісьменнікаў СССР] быў вялікай падзеяй, ідэі, узнятыя там, знайшлі ў ім гарачага прыхільніка і дапамаглі яго творчаму росту. У. Калеснік.

2. Вышыня чалавека або жывёлы. Гэта быў невялікага росту, прысадзісты, шыракаплечы чалавек год пад трыццаць. Мяжэвіч. Сярэдняга росту .. мужчына ў афіцэрскім кіцелі і простых кірзавых ботах, размахваючы жоўтай палявой сумкай, нёс на сваім смуглявым твары вясёлую ўсмешку. Паслядовіч.

•••

Ва ўвесь рост, на ўвесь рост — а) стоячы, прама; б) поўнасцю, на ўсю фігуру (пра фігуру чалавека на фатаграфіі, партрэце і пад.); в) перан. патрабуючы неадкладнага вырашэння; г) перан. поўнасцю, як мае быць, як належыць. Словам, гаспадар абудзіўся ў Мікіце ва ўвесь рост. Колас.

У касы сажань ростам гл. сажань.

У поўны рост, на поўны рост — тое, што і ва ўвесь рост.

У рост чалавека — прыблізна такой вышыні як чалавек.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Рост (у раслін) 9/154

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

Рост (у жывёл і чалавека) 9/154

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

«РОСТ»,

«Русское общество спичечной торговли».

т. 13, с. 409

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

рост,

павелічэнне масы і іншых параметраў асобіны.

т. 13, с. 408

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

рост м.

1. (працэс) Wáchsen n -s, Wáchstum n -s;

2. (вышыня) Wuchs m -es, Wüchse, Statúr f -, -en, Größe f -, -n;

чалаве́чы рост Lébensgröße f -, Mánneshöhe f -;

сярэ́дні рост míttlerer Wuchs, míttlere Größe;

па ро́сце nach Maß;

3. (павелічэнне) Ánwachsen n -s, Zúwachs m -es, Zúnahme f -; Áufstieg m -(e)s (уздым);

рост наро́днага дабрабы́ту die Erhöhung [der Áufstieg] des Wóhlstandes des Vólkes;

рост цэн Préis¦erhöhung f -, Préis¦anstieg m -(e)s

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)