касе́та, ‑ы, ДМ ‑сеце, ж.
1. Святлонепранікальны футляр для прадухілення засвечвання святлоадчувальных матэрыялаў (плёнак, пласцінак і пад.) пры фота- і кіназдымках. // Плоская каробка, у якой размяшчаецца магнітная магнітафонная лента.
2. Прыстасаванне для скідання бомб.
3. Тое, што і кесон (у 3 знач.).
[Ад фр. cassette — скрынка.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кесо́н, ‑а, м.
1. Воданепранікальная камера, якую апускаюць на дно мора ці ракі пры падводных работах.
2. Стальная каробка ў металургічных печах, у якой цыркулюе вада для ахаладжэння.
3. Па-мастацку аформленае паглыбленне ў форме геаметрычнай фігуры на столі або на ўнутранай паверхні аркі.
[Фр. caisson.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пусце́ць, ‑ее; незак.
Рабіцца пустым, нічым: не запоўненым. Да папярос цягнуліся мазолістыя пальцы, і каробка ўмомант пусцела. Шамякін. Чыгун тлустай смачнай куцці пусцее ўвачавідкі. Якімовіч. // Станавіцца бязлюдным. Людзі пачалі раз’язджацца і расходзіцца па хатах: рынак увачавідкі пусцеў. Гартны. Мінута сёмая сцякае, Пусцее ранішні перон. Пысін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Бамбанье́рка ’каробка для цукерак’. Рус. бонбонье́рка (з XIX ст.), укр. бонбоньє́рка. Запазычанне з франц. bonboniére ’тс’ (утварэнне ад bonbon ’цукерка’). Запазычанае слова (параўн. яшчэ польск. bombonierka) аформлена суфіксам ‑к(а). Гл. Шанскі, 1, Б, 163.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ко́роб м.
1. каро́бка, -кі ж.; кош, род. каша́ м.;
2. воен. ко́раб, -ба м.;
◊
це́лый ко́роб, с три ко́роба цэ́лы мех.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Забёнка ’невялікая кадка’ (Касп.). Рус. дыял. паўн. зобёнка ’кош’, краснаяр. ’каробка для солі’, перм. ’кораб, кош’, ст.-рус. зобенка ’торба, кош, мера’ (XVI ст.) памянш. з суф. ‑к‑ ад зобня ’тс’, утворанага ад зоб ’сыпучы корм’. Гл. зобка, зоб.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Каро́бачка 1 ’ахоўная сетка ад пчол на твар і галаву’ (З нар. сл.), да каробка (гл.), падобнасць рэалій у тым, што яны плеценыя. Гл. каробачка 2.
Каро́бачка 2 ’від жаночай прычоскі: сплеценыя косы і ўкладзеныя на патыліцы’ (Сцяшк.). Гл. каробачка 2.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ша́шка¹, -і, ДМ -шцы, мн. -і, -шак, ж.
1. Брусок папярок распілаванага бервяна (спец.).
2. Будаўнічы матэрыял у выглядзе колатых кавалкаў каменю пэўнай формы (спец.).
3. Кубік прасаванага выбуховага рэчыва, якое ўжыв. пры выбуховых работах (спец.).
Тратылавая ш.
4. Вытачаны кружок для гульні ў шашкі.
5. Двухкаляровы ўзор у выглядзе квадрацікаў, што чаргуюцца адзін з адным.
Паркет шашкамі.
Вязанне ў шашку.
○
Дымавая шашка (спец.) — каробка, напоўненая дымавой сумессю для стварэння дымавых завес.
|| прым. ша́шачны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Раёўня, рае́ўня, раяўня́, раёўка, райні́ца ’посуд, куды аграбаюць рой’ (магіл., віц., палес., ЛА, 1), рае́льнік, рае́ўніца, раёўнік ’прыстасаванне для лоўлі пчалінага рою’ (глыб., в.-дзв., слонім., Сл. ПЗБ; Сцяшк.), раёк ’каробка для пчалінага рою’ (Нас., Гарэц.), укр. роі́вня. Ад рой 1 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
берасця́нка 1, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
1. Каробка, сплеценая з бяросты.
2. Лёгкі адна- або двухвёсельны човен.
берасця́нка 2, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
Невялікая лясная пеўчая птушка атрада вераб’іных; зяблік. Жыве берасцянка ў сухіх хвойных і лісцевых лясах, яна не любіць вільготных і балоцістых мясцін. В. Вольскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)