Тарэ́гулька ’таратайка’ (клец., Нар. лекс.). Няясна, магчыма, ад тарыгацьтузаць, торгаць’, гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Тырмазы́ ‘калыска, якую бралі ў час жніва’ (шкл., ЛА, 3). Параўн. тормозова́цьтузаць’ (ТС), укр. дыял. тормоси́ти ‘цягаць, тузаць, трасці’. Аддзеяслоўнае ўтварэнне з дыялектнай фанетыкай (пераход а > ы; с > з) ад тармасі́ць (гл.), канчатак, як у тычаны ‘трыножнік для падвешвання калыскі ў полі’ (Касп.), гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Тары́гаць (тары́гаци) ’тузаць’ (пруж., Чэрн.), торы́гаць ’торгаць’ (ТС). Шматкратны дзеяслоў ад торгаць, гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Турбушы́ць ‘тармасіць, тузаць’ (ТС). У выніку кантамінацыі лексем турбава́ць і трыбушы́ць ‘тармашыць, будзіць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ду́рстацьтузаць’ (Сл. паўн.-зах.). Запазычанне з літ. dùrstyti ’тыкаць, торкаць’ (гл. Сл. паўн.-зах.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Смы́каць ‘выскубваць, шчыпаць, тузаць’ (ТСБМ, Шымк. Собр., Гарэц., Байк. і Некр., Ласт., Сержп. Прымхі, Сл. ПЗБ, ТС), ‘часаць’ (Уладз.). Параўн. укр. сми́кати ‘тс’, рус. дыял. смы́катьтузаць, праць, церці’, польск. smykaćтузаць, зрываць’, чэш. smýkati ‘цягнуць, валачыць’, славац. smýkat’ ‘тс’, в.-луж. smykać ‘слізгаць’, н.-луж. śmykaś ‘соўгаць, тачыць’, серб.-харв. сму́цати ‘сцягваць, зрываць’. Прасл. *smykati, роднаснае літ. šmùkti ‘спаўзаць, спадаць’, лат. šmukt ‘уцякаць, саслізгваць’ < і.-е. *(s)meuk‑/*(s)meug‑ (Фасмер, 3, 694–695; Шустар-Шэўц, 1325–1326; SEK, 4, 325–326). Гл. таксама формы без рухомага s‑ пад мыкаць2.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

*Пачу́баць, почу́баць ’пашкодзіць, папсаваць’ (ТС). Да чуб (гл.); параўн. таксама чу́бацца ’чубіць адзін аднаго’, чубіцьбіць, тузаць (ТС).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

По́смак ’засаўка ў кубле’ (іўеў., Сл. ПЗБ). Фанетычны варыянт да поемы к (гл.), што да смыкаць ’цягаць, тузаць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Сту́зак, стуза́н ‘грымак’ (ТС). Аналагічна да стусак, стусан з набліжэннем да тузаць, параўн. туза́н, туса́н. Гл. таксама наступнае слова.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Стуза́цца (стуза́тыся) ‘бегчы ад перапуду’ (Сл. Брэс.). Няясна. Магчыма, сюды ж стузну́ць ‘моцна штурнуць’ (ТС), тады да тузаць, гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)