Тарату́н ’балбатун’, тарату́ха ’балбатуха’ (Нас., Некр. і Байк.). Да гукапераймальнага тарата, гл. тарара.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
балабо́н, ‑а, м.
Разм.
1. Кругленькі званочак у выглядзе шарыка. Аднекуль здалёк прыляталі глухія гукі балабонаў — відаць, пасвіліся на балоце коні. Лынькоў. Адна, мусіць, самая збродлівая [карова], з балабонам: нагне галаву, каб да травіны дастаць, — балабон звініць. Сіпакоў.
2. перан. Балбатун, пустаслоў. Не, ён не з тых, хто менціць языком, у балабонаў рукі такімі мазолістымі не бываюць. Рылько.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
легкаду́мны, ‑ая, ‑ае.
Які дзейнічае без дастатковага разважання; несур’ёзны. [Паддубны:] — Каго ты выбраў? Гэта ж нейкі легкадумны балбатун, не відаць у ім пачуцця адказнасці... Пестрак. // Несур’ёзны, нясталы; ветраны. Легкадумная дзяўчына. // Які адбываецца без дастатковага разважання, неабдумана. Легкадумны ўчынак. □ [Ярмоленка] ніколі не прымаў легкадумных рашэнняў: заўсёды любіў сем разоў узважыць, памеркаваць, паслухаць людзей. Шчарбатаў. // Пусты, несур’ёзны, павярхоўны. Легкадумнае меркаванне.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Балабо́ст ’балбатун’ (Бір. Дзярж.). Запазычанне з польск. мовы. Параўн. польск. дыял. (з бел. тэрыторыі; Карловіч, 1, 41) bałaboste ’гаспадар або гаспадыня карчмы’ (а гэта з той жа крыніцы; што і балабо́с 1 (гл.); Варш. сл., 1, 89). На семантыку запазычанага слова, мабыць, аказала ўплыў падобнае да яго балабо́с ’балбатун’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ламанта́, ломанта́ ’балбатун’ (кобр., Нар. лекс.). Да лямантава́ць (гл.). Рэгіяналізм, утвораны пры дапамозе суф. агульнага роду ‑а.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Малату́н, молоту́н ’брахун, балбатун’ (ТС). Да малаці́ць ’лапатаць’ (гл.). Аб суфіксе ‑ун гл. Сцяцко (Афікс. наз., 68).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пустаме́ля ’балбатун, несур’ёзны чалавек’ (ТСБМ; міёр., З нар. сл.), пустоме́ля ’тс’ (ТС), а таксама пустамол ’тс’ (Цых.), сярод пісьменнікаў апошнюю форму ўжываюць М. Лупсякоў, І. Шамякін; сюды ж укр. пустомо́лка ’ханжа’, рус. пустоме́ля ’балбатун’. Ад пусты́ (гл.) і мало́ць (гл.); паводле Сабалеўскага (Лекции, 186), *меля — дзеепрыметнік ад малоць. Гл. Фасмер, 3, 411; параўн. наступнае слова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мяльня́, пін. мельня́ ’балбатун’ (Нар. лекс., Сцяц.). Да малоць. Аб суфіксе ‑н‑я гл. Сцяцко, Афікс. наз., 58.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Райда́к ’балбатун’ (лід., Сл. ПЗБ). Асабовы назоўнік з семантыкай ’схільны да пэўнага дзеяння’, параўн. спявак. Гл. рэйдаць, райдоліць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вярза́ ’балака, гаварун, балбатун’ (Грыг.), укр. верзи́ця ’пустамеля’, рус. перм. верзи́ла ’той, хто гаворыць лухту, недарэчнасці’. Да вярзці́ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)