адпа́свіць, ‑пасу, ‑пасеш, ‑пасе; ‑пасём, ‑пасяце, ‑пасуць і ‑пасу, ‑пасвіш, ‑пасвіць; ‑пасвім, ‑пасвіце, ‑пасвяць; пр. адпасвіў, ‑пасвіла; заг. адпасі; заг.

1. Правесці, на пасьбе пэўны час. Адпасвіць сваю чаргу.

2. каго. Адкарміць на падножным корме. Адпасвіць цялят на канюшыне.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

окорми́ть сов.

1. в разн. знач. абкармі́ць;

окорми́ть ребёнка прост. абкармі́ць дзіця́;

окорми́ть теля́т кле́вером абкармі́ць цяля́т канюшы́най;

2. (отравить ядом) атруці́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

гадава́цца, ‑дуюся, ‑дуешся, ‑дуецца; незак.

1. Праводзіць дзе‑н., у якіх‑н. умовах сваё дзяцінства, раннія гады; расці. Дзядзька Марцін ведаў лес добра, у лесе гадаваўся, жывёлу пасвіў, грыбы збіраў. Колас. // Жыць, вырастаць (пра свойскіх жывёл, птушак). На ферме гадуюцца сотні цялят.

2. Зал. да гадаваць.

•••

Як гадуешся(цеся) — як справы, як жывецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дзяся́цера, дзесяцяры́х, дзесяцяры́м, дзесяцяры́мі, ліч. зб.

Дзесяць.

Ужыв.:

а) з назоўнікамі мужчынскага або агульнага роду, якія абазначаюць асобу.

Д. сыноў.

Д. сірот;

б) з асабовымі займеннікамі ў мн. л.

Нас было д.

Працаваць за дзесяцярых (перан.);

в) без назоўнікаў, калі абазначае асоб мужчынскага і жаночага полу.

Іх там працавала д.: шэсць мужчын і чатыры жанчыны;

г) з назоўнікамі, якія абазначаюць маладых істот.

Д. дзяцей.

Д. цялят;

д) з множналікавымі назоўнікамі.

Д. нажніц.

Д. саней.

Д. сутак;

е) з назоўнікамі, якія абазначаюць парныя прадметы.

Д. ботаў.

Д. рукавіц.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сагна́ць, зганю́, зго́ніш, зго́ніць; сагна́ў, -на́ла; згані; сагна́ны; зак.

1. каго (што). Гонячы, прымусіць пайсці, пабегчы, паляцець адкуль-н.

С. з месца.

2. каго-што. Прымусіць сабрацца ў адно месца.

С. цялят на ферму.

3. што. Растапіць (снег).

Сонца сагнала снег з пагоркаў.

4. што. Пазбавіцца ад чаго-н.; знішчыць.

С. вагу.

◊

Сагнаць ахвоту (разм.) — задаволіць жаданне, нацешыцца чым-н.

Сагнаць злосць на кім (разм.) — даць выхад сваёй зласлівасці, дрэннаму настрою.

|| незак. зганя́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. згон, -у, м. і зго́нка, -і, ДМ -нцы, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

тро́е, траі́х, траі́м, траі́мі, ліч. зб.

Тры.

Ужыв.:

а) з назоўнікамі мужчынскага і агульнага роду, што абазначаюць асобу.

Т. сыноў.

Т. сірот;

б) з асабовымі займеннікамі ў мн.

Іх было т.

Гэту работу ўжо траім прапаноўвалі;

в) з назоўнікамі, якія абазначаюць маладых істот.

Т. дзяцей.

Т. цялят;

г) з множналікавымі назоўнікамі.

Т. саней.

Т. штаноў.

Т. сутак;

д) без назоўнікаў, калі абазначае асоб мужчынскага і жаночага полу разам.

Нас там працуе т.: два мужчыны і жанчына;

е) з некаторымі назоўнікамі, якія абазначаюць парныя прадметы.

Т. рукавіц.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Баўто́нка ’баўтушка, пойла’ (Касп.), ’корм для коней’ (Інстр. III). Параўн. бо́ўтанка ’корм для цялят’ (Інстр. III). Форма баўто́нка — яўна гібрыдная. Калі ад боўтаць рэгулярна ўтвараецца боўтанка, то ад баўта́ць павінна быць баўта́нка. Баўто́нка, мабыць, узнікла метатэзай з боўтанка пад уплывам баўтаць або ж гэта гіперкарэктная форма (‑о‑ замест этымалагічнага ‑а‑) пры перанясенні націску (бо́ўтанка → (баўта́нка) → баўто́нка). Усё да баўтаць, боўтаць (гл.). Таксама гібрыдным здаецца і рус. дыял. (пск.) болтонка ’тс’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Птрусь, птусь ’водгук, які выкарыстоўваюць пры выгане кароў’ (Мік., Нас.), птрусь‑птрусь ’падзыўныя словы для каровы’ (Нас.). Укр. птруту! ’вокліч на ягнят у гуцульскіх пастухоў’, рус. цвяр. птрусь ’падзыўное слова для цялят’, з перастаноўкай гукаў тпрусень ’тс’. Словы ўтвораны на аснове анаматапеічнай дэрывацыі. Магчыма, звязаны з “дзіцячымі” словамі птру́ці, птру́грнкі, тру́цькі ’гуляць’ ці птру ’вокліч пры спыненні каня’ (Нас.), што з’яўляюцца т. зв. першаснымі інтэр’екцыямі. Параўн. ЕСУМ, 4, 624.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Рагу́ля 1, ра́гуліна ’прадмет, які мае разгалінаванне ў выглядзе рагоў’ (ТСБМ, Гарэц.), ’галіна’ (Ян.), ’сукаватая палка’ (Юрч. СНЛ), ’карова з вялікімі рагамі’ (Нар. Гом., Інстр. 2). Сюды ж рагу́лькі ’наморднік з цвікамі (для маладых цялят)’. Ад рог 1 (гл.) з дапамогай памяншальна-ласкальных суф. ‑ул‑я, ‑ул‑ін‑а як крыву́ля, рыжу́ля (Сцяцко, Афікс. наз., 122–123).

Рагу́ля 2 (rohula) ’палявая кветка, Delphinium consolida’, rogulka ’тс’ (Ажэшка). Да рог 1 (гл.) з-за “рагатасці” кветак.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

гадава́ць несов.

1. расти́ть; выра́щивать, взра́щивать; (о людях, животных — ещё) вска́рмливать, выка́рмливать; (о детях — ещё) воспи́тывать;

г. цяля́т — расти́ть (выра́щивать, вска́рмливать) теля́т;

г. сад — расти́ть (выра́щивать, взра́щивать) сад;

2. отра́щивать, расти́ть, отпуска́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)