чу́хаць, -аю, -аеш, -ае; незак., каго-што.
1. Скрэбці, драпаць, каб пазбавіцца свербу.
Ч. спіну.
2. перан. Трывожыць, турбаваць каго-н. (разм.).
◊
Чухаць патыліцу (разм.) — быць заклапочаным чым-н.
|| зак. пачу́хаць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. чу́ханне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
скрести́ несов. скрэ́бці;
◊
ко́шки скребу́т на се́рдце ко́шкі скрабу́ць на сэ́рцы;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
чу́хацца, -аюся, -аешся, -аецца; незак.
1. Чухаць, скрэбці сваё цела ці якую-н. яго частку.
Сабака чухаецца.
2. перан. Рабіць што-н. марудна, без жадання (разм.).
Хопіць ч., пара справамі займацца.
|| зак. пачу́хацца, -аюся, -аешся, -аецца.
|| наз. чу́ханне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
скрабе́нне ср.
1. скобле́ние;
2. чи́стка ж.;
1, 2 см. скрэ́бці 1, 2
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
скро́баць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Разм.
1. Скрэбці. Скробаць лапатай.
2. Рабіць шорхат трэннем; шаркаць. Скробаючы ботамі, у пакой увайшоў меншы сын Варанкевіча, хлопчык гадоў дзевяці. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
праскрэ́бці, ‑скрабу, ‑скрабеш, ‑скрабе; ‑скрабём, ‑скрабяце; пр. праскроб, ‑скрэбла і ‑скрабла, ‑скрэбла і ‑скрабло; зак., што.
1. Скрабучы, зрабіць у чым‑н. дзірку.
2. і без дап. Скрэбці некаторы час.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Скабі́ць ‘скрэбці (бульбу)’ (Мат. Гом.), магчыма, сюды ж (калі гэта не другаснае ўтварэнне) ска́біць ‘заганяць стрэмку’ (Нас., Байк. і Некр.), параўн. каш. skobʼic ‘здзіраць кару з дрэва’. Відаць, узыходзіць да прасл. *skobiti ‘скрэбці вострай прыладай’, роднаснага літ. skõbti ‘дзяўбсці, рваць, шчыпаць’, лац. scabere ‘драпаць’, ст.-в.-ням. scaban ‘тс’, ням. schaben ‘скрэбці, церці’, адносна якога выказваецца меркаванне пра яго страту ў славянскіх мовах яшчэ ў праславянскі перыяд (Варбат, Этимология–1971, 3). Гл. таксама SEK, 4, 281.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
скрэ́бены, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад скрэбці (у 2, 3 знач.).
2. у знач. прым. Такі, што скрэблі, чысцілі. Скрэбеная падлога.
3. у знач. прым. Чышчаны, абчышчаны (пра гародніну, рыбу).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Скра́баць ‘рабіць шум, скрабучы, драпаючы што-небудзь’ (ТСБМ, Нас., Гарэц., Байк. і Некр., Бяльк., Варл.), скро́баць ‘скрэбці, шаркаць нагамі’ (ТСБМ, Нас., Байк. і Некр.), гіперкарэктнае скрёбыць ‘скрабаць, шкрабаць’ (Бяльк.). Рус. скроба́ть ‘скрэбці’, укр. скроба́ти, шкроба́ти, польск. skrobać, в.-луж. škrabać, н.-луж. škrabaś, чэш. škrábati, славац. škrabať, славен. škrábati. Роднасныя літ. skrabéti ‘шамацець’, лат. skrabêt ‘скрасці’, с.-н.-ням. schrapen (*skrapôn) і г. д. (гл. Фасмер 3, 658; Махэк₂, 613). Іншая ступень чаргавання ў скрэбці (гл.). Сной₁ (636) узнаўляе прасл. *skrabati, якое лічыць новаўтварэннем.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
скрабяну́ць, ‑бяну, ‑бянеш, ‑бяне; ‑бянём, ‑беняце; зак.
Аднакр. да скрэбці. Падаў [дзед] хлопцу вялую руку і скрабянуў чамусьці па яго далоні скурчаным каравым пальцам. Брыль. Тое, што сказаў Тарас, раптам скрабянула яго [Лоўгача] самалюбства. Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)