рапсо́д, ‑а, М ‑дзе, м.
Вандроўны пясняр, збіральнік народных песень, выканаўца эпічных паэм у Старажытнай Грэцыі. Калісьці, у старой Эладзе, хадзілі вандраваць рапсоды. Дубоўка.
[Грэч. rhápsōdoi ад rháptō сшываю і ōdē песня.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хаза́ры, -аў, адз. хаза́р, -а, м.
Цюркамоўны вандроўны народ, які ўтварыў у 7—10 стст. дзяржаву з тэрыторыяй ад ніжняй Волгі да Каўказа і Паўночнага Прычарнамор’я.
|| ж. хаза́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак.
|| прым. хаза́рскі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пюпі́тр, ‑а, м.
Падстаўка для нот або кніг у выглядзе нахіленай дошчачкі на ножцы. Забытыя ноты на чорным пюпітры. Гартае іх вецер — вандроўны музыка. Лужанін.
[Фр. pupitre.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лі́рнік, ‑а, м.
Гіст. Вандроўны беларускі музыка-пясняр, які акампаніруе сабе на ліры 1 (у 2 знач.). Пры самай сцяне прытуліўся лірнік. .. Ён круціць корбу ліры і спявае. Вітка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
балага́н, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Часовае лёгкае збудаванне з дошак для тэатральных, цыркавых паказаў, для гандлёвых патрэб, жылля і пад. (уст.).
2. Старадаўні народны вандроўны тэатр; тэатральнае відовішча камічнага характару з прымітыўным сцэнічным афармленнем.
3. перан. Пра што-н. несур’ёзнае, шумнае, бязладнае (разм.).
|| прым. балага́нны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пілігры́м, ‑а, м.
Кніжн. уст. Паломнік, вандроўны багамолец. // перан. Вандроўнік, падарожны. Прыпылены пілігрым стаіць ля чужога парога. І ніхто не пазнае яго. Нават яна. І ніхто не ведае, што тут разбіта ягонае сэрца. М. Стральцоў.
[Ад лац. peregrinus — чужаземец.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Клочэні́к 1 ’вандроўны гандляр, мяняла, анучнік’ (ТС). Гл. клок.
◎ Клочэні́к 2 ’пража з адходаў ільну’ (ТС). Гл. клок.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
качавы́, ‑ая, ‑ое.
1. Які не мае аселасці; вандроўны. Качавыя плямёны.
2. Звязаны з частай пераменай месца жыхарства. Качавы лад жыцця адышоў у нябыт, калгасы будуюцца, як невялікія гарады. Скрыган.
3. Прызначаны для пражывання качэўнікаў; пераносны. Качавая юрта.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
брадзя́чы, ‑ая, ‑ае.
Які не мае пастаяннага месца жыхарства; пераходзіць з месца на месца; вандроўны. Тут [на захадзе ад былога Скуратовічавага хутара] і гонту рабілі, і цэглу. .. Былі і брадзячыя рамеснікі — краўцы, стальмахі. Чорны. // Звязаны з пастаяннай пераменай месца жыхарства, з пастаяннымі пераездамі. Брадзячае жыццё.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абшыва́ла, ‑ы, ДМ ‑у, Т ‑ам, м.; ДМ ‑е, Т ‑ай (‑аю), ж.
Разм. Той, хто ўсіх абшывае; кравец. Тут, дзе бацька ягоны — вандроўны кравец, На ўсю воласць Адзін абшывала, ад Шацілак у Пайду, Ад Найды ў Дварэц Пахадзіў гэтым шляхам нямала. Зарыцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)