Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пасука́сты ’кучаравы’ (лід., Сцяшк. Сл.) Да сукаць ’звіваць’ (гл.) < прасл. sukati.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
цыганава́ты, ‑ая, ‑ае.
Падобны на цыгана. Другі [хлопец] — цыганаваты, кучаравы, з сухарлявай, загарэлай патыліцай, на якой цёмна ільснілася западзінка-равок. М. Стральцоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цыганчу́к, ‑а, м.
1. Хлопец або падлетак цыганскага паходжання.
2. Смуглы, падобны на цыгана. Іван — вясёлы. Дый прыгожы, як цыганчук які, кучаравы і чарнавокі. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Сукры́сты ’кучаравы’ (в.-дзв., Сл. ПЗБ; Мат. Маг.), сукрі́стый ’тс’ (мсцісл., З нар. сл.), ’крута спрадзены’ (в.-дзв., швянч., Сл. ПЗБ). Гл. сукро.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Кандзярава́ты ’кучаравы’ (швянч., шальч. Сл. паўн.-зах.), да прасл. kędert (адной з рэканструяваць^ прасл. форм — гл. Слаўскі, 2, 126–127). Утворана ад польск. прыметніка kęd‑ zierawy пры дапамозе бел. суфікса ‑ават‑ы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Струкава́ты іран. ‘кучаравы’ (Янк. Мат., Сцяшк., Варл.), струкаве́нь ‘тс’ (Янк. Мат.). Да струк 1; да семантыкі параўн. стручны (гл.), першаснае значэнне, відаць, з ‘вялікай колькасцю валасоў’, або ‘з валасамі, скручанымі як струкі’. Але параўн. польск. strąki na głowie ‘лохмы, космы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
проціле́гласць, ‑і, ж.
1. Уласцівасць процілеглага (у 2 знач.); супярэчлівасць, карэнная розніца. Процілегласць поглядаў. Процілегласць інтарэсаў.
2. Тое (той), што (хто) у корані адрозніваецца ад іншага па сваіх якасцях, уласцівасцях. Поўнай процілегласцю Міколу быў Павел Стычынскі, ціхі хлапчук, кучаравы і прыгожы. Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
струкава́ты, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае шмат струкоў. Струкаватая фасоля. // Падобны да струна.
2. Разм. Кучаравы (пра шэрсць). / Пра валасы чалавека. Адкінуліся дзверцы і выткнулася белавалосая струкаватая галава шафёра, яшчэ зусім маладога хлопца. Пташнікаў. Кепка блінам ляжала на струкаватай рыжай галаве. Алешка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Бадзюлі ’расліна Carduus crispus L., чартапалох кучаравы’ (Кіс.). Бясспрэчна, утварэнне ад *bod‑ ’калоць’ (гл. бада́ць) з суфіксам *‑ulʼa, але ў бел. яшчэ экспрэсіўнае памякчэнне (*bodulʼa > бадзюля). Параўн. іншыя назвы чартапалоху: будзяк, калючка і г. д. Параўн. таксама (з іншым суфіксам) бадзю́ка ’бадлівая скаціна; калючая галоўка ў расліны’ (Нас.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)