ха́мскі, ‑ая, ‑ае.
1. Уст. Які мае адносіны да хама (у 1 знач.). Усюды бог гасціў З сваёю ласкаю, Толькі крыў, мінуў Ніву хамскую. Купала. [Міхась:] — І зараз, пэўна, [Галена Мнішак] хамскі дух парфумай выкурвае, каб не пахла хамам у яе панскіх пакоях. Машара.
2. Разм. Уласцівы хаму (у 2 знач.); грубы, бесцырымонны. Хамскія паводзіны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ляпе́шні, лепяшня́, ліпішня́ ’клешні’ (Крыў., Са сл. Дзіс.). Утварылася ў выніку кантамінацыі слоў ляпа 1 і клю́шня (ці ў форме клюшня́).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Любоцце, любоцця, любоценне ’тое, што люба, прывабнае, прыгожае’ (Крыў., Дзіс.; ТС). Утворана ад любата́ (гл.) пры дапамозе суфікса ‑ьje, з адцягненым значэннем.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Нясклёпа ’няўмелая асоба’ (Юрч., НВС), нясклёпістый ’непаваротлівы’ (полац., Нар. лекс.), нясклёпісты ’няскладны, нязграбны’ (Крыў., Дзіс.). Няясна, магчыма, ад кляпаць (гл.), клёпка (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мі́таць ’хутка насіць, вазіць, цягаць што-небудзь’, ’хутка есці’ (Крыў., Са сл. Дзіс.). Балтызм. Параўн. mitrùs ’хуткі, лоўкі’, mìtrinti ’рабіць хутка, лоўка, умела’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мальдава́цца 1 ’адзначацца’ (карэліц., Нар. словатв.). З польск. meldować się ’тс’.
Мальдава́цца 2 ’прыбірацца, упрыгожвацца’ (Крыў., Са сл. Дзіс.). Няясна. Магчыма, роднаснае да мадыравацца 1 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Малата́рка, мылыта́рка ’малатарня’ (Касп., Бяльк., Некр.; Крыў., Са сл. Дзіс.; Мат. Гом., Ян.), укр. молота́рка, рус. пск. молотарка ўзніклі ў выніку кантамінацыі бел. малатарня і рус. молотилка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
папле́ціна, ‑ы, ж.
1. Прут, якім прымацоўваецца салома да лат пры крыцці страхі. Сарваўшы кастрыцу з вільчыка, вецер адарваў паплеціну і раскрыў цэлы рад саломы. Пальчэўскі. Больш за тыдзень Адам са сваімі памочнікамі крыў абору. Хлопцы-падлеткі надавалі яму кулі, паплеціны. Сабаленка.
2. Абл. Жэрдка (лата, прут, дошка), якая кладзецца на кроквы. Вывеў стары цясляр зруб, паставіў кроквы, прыбіў паплеціны. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Макрыя́ць, макрая́дзь ’слата, непагадзь, макрэча’ (Др.-Падб., мядз., Нар. словатв., Крыў., Дзіс.) < макрыя́дзь; краснап. макрае́ддзе ’тс’ (Лемц. дыс.). Аформлена паводле макра́дзь (гл.), аднак застаецца няясным ‑ы‑. Да мокры (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рэ́далі ’калёсы з высокімі драбінамі, на якіх возяць сена’ (ЖНС, Касп., Крыў., Са сл. Дзіс., Сцяшк. Сл., Нар. лекс.), рэдаль ’тс’ (брасл., Сл. ПЗБ, Хрэст. дыял.), ра́дыли ’тс’ (смал.). Гл. арэдалы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)