лухта́, ‑ы, ДМ ‑хце, ж.

Разм. Бязглуздзіца, бяссэнсіца, недарэчнасць; глупства. Нельга было не смяяцца, гледзячы на сур’ёзную Сымонаву міну, з якою выдаваў ён лухту за праўду. Колас.

•••

Вярзці (малоць, плесці) лухту гл. вярзці.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ерунди́ть несов., прост. вярзці́ глу́пства;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

заве́рзці

‘пачаць вярзці што-небудзь’

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. завярзу́ завярзё́м
2-я ас. завярзе́ш заверзяце́
3-я ас. завярзе́ завярзу́ць
Прошлы час
м. завё́рз заве́рзлі
ж. заве́рзла
н. заве́рзла
Загадны лад
2-я ас. завярзі́ завярзі́це
Дзеепрыслоўе
прош. час завё́рзшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

бру́здзіць

‘вярзці, вытвараць што-небудзь, бесцырымонна сябе паводзіць’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. бру́зджу бру́здзім
2-я ас. бру́здзіш бру́здзіце
3-я ас. бру́здзіць бру́здзяць
Прошлы час
м. бру́здзіў бру́здзілі
ж. бру́здзіла
н. бру́здзіла
Загадны лад
2-я ас. бру́здзі бру́здзіце
Дзеепрыслоўе
цяп. час бру́здзячы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

звярзці́ і зве́рзці, звярзу, звярзеш, звярзе; звярзём, зверзяце; пр. звёрз, звярзла і зверзла, звярзло і зверзла.

Зак. да вярзці, верзці.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

буруздзі́ць

‘вярзці лухту, парушаць парадак, каламуціць (што-небудзь і без прамога дапаўнення)’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. бурузджу́ буруздзі́м
2-я ас. буруздзі́ш буруздзіце́
3-я ас. буруздзі́ць буруздзя́ць
Прошлы час
м. буруздзі́ў буруздзі́лі
ж. буруздзі́ла
н. буруздзі́ла
Загадны лад
2-я ас. буруздзі́ буруздзі́це
Дзеепрыслоўе
цяп. час буруздзячы́

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

лухта́ ж., разг. чушь, чепуха́, ерунда́, вздор м., белиберда́, бре́дни, околёсица;

◊ вярзці́ (пле́сці) ~ту́ — нести́ вздор

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Буруздзі́ць ’вярзці лухту, парушаць парадак, каламуціць’ (Касп.). Гл. баруздзіць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

плести́ несов., в разн. знач. пле́сці;

◊

плести́ вздор (ерунду́) пле́сці (вярзці́, пляву́згаць) лухту́ (глу́пства);

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Вары́згацца ’займацца пустымі размовамі; доўга з чым-небудзь вазіцца’ (Мядзв.), вораскаться ’тс’ (Мядзв.), вары́згаць ’гаварыць бязглузда і недарэчна’ (КЭС). Параўн. рус. дыял. вары́згать ’паспешна, неакуратна есці’, вара́згаться ’рабіць што-небудзь няўмела, доўга вазіцца’. Параўн. далей бел. варзе́каць ’размазваць што-небудзь густое’, рус. варза́кать ’рабіць што-небудзь наспех, сяк-так; дрэнна, неахайна пісаць’, укр. варзя́кати, верзя́кати ’балбатаць, вярзці’. Паколькі ў адным слове часта аб’яднаны значэнні ’пагана рабіць’ — ’балбатаць, гаварыць пустое, вярзці’ (параўн., напр., рус. вара́кать ’дрэнна рабіць, пэцкаць; гаварыць абы-што, вярзці’), то можна зыходзіць з *vьrz‑ti (вярзці́, укр. верзти́), да слав. *vьrz‑ ’плесці’. Форма вары́згацца (< варазгацца; параўн. варыхацца < варахацца) — гэта нібы экспрэсіўнае «паўнагалоссе» (vьrz‑ > верз‑ > вараз‑).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)